Độc đáo lễ hội cúng rừng
Người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái quan niệm ‘rừng là cha, đất là mẹ’ nên bao đời nay thực hành lễ cúng rừng với lời thề giữ rừng, bảo vệ rừng thiêng liêng.
Lễ cúng giữa rừng thiêng thôn Bản Tát, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Ảnh: BTCNgay sau khi vui mừng đón bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia với Lễ cúng rừng người Mông xã Nà Hẩu, ngày 27-2, nhân dân địa phương đã thực hiện Lễ cúng rừng linh thiêng và độc đáo tại ba khu rừng thiêng của ba thôn trong xã là Bản Tát, Trung Tâm, Ba Khuy.
Cúng rừng - nghi lễ quan trọng và lớn nhất trong năm
Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu, tiếng Mông gọi là "tri lồng", nghĩa là "cúng rừng", ngoài ra còn có tên khác là Tết rừng.
Nà Hẩu nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, nơi có gần 100% đồng bào Mông sinh sống, được biết đến với đặc điểm riêng biệt của một vùng đất "làng trong rừng, rừng trong làng".
Đoàn rước vào rừng cúng rừng - Ảnh: BTCTheo thầy mo Sùng A Sềnh, trước đây người Mông có tập tục du canh du cư nên rừng luôn là mái nhà đối với đồng bào.
Người Mông truyền nhau câu ca "Sống rừng nuôi, chết rừng chôn". Với người Mông, giữ rừng đầu nguồn, rừng thiêng đã thành lệ của bản.
Cộng đồng người Mông sống ở xã Nà Hẩu hiện nay di chuyển từ hai huyện Si Ma Cai và Bắc Hà, tỉnh Lào Cai về từ năm 1979.
Lễ cúng rừng thực hiện từ năm đó, duy trì đầy đủ các nghi lễ như khi cộng đồng còn sinh sống ở địa bàn cũ.
Cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng âm lịch hằng năm đồng bào lại cúng rừng tại khu rừng cấm của 3 thôn trong xã là Bản Tát, Trung Tâm, Ba Khuy, nơi có những cây táu cổ thụ cao đẹp nhất.
Thầy mo thực hiện nghi lễ cúng thần rừng - Ảnh: T.ĐIỂUThiêng liêng lời thề bảo vệ rừng
Lễ vật cho lễ cúng rừng gồm một con lợn đen tuyển chọn kỹ lưỡng; một con gà trống (lấu ca) màu trắng, một con gà mái (pù ka) lông màu vàng hoặc màu đen. Một dải vải trắng do thầy mo giữ.
Xôi (mó plẩu) nhiều màu trắng, vàng, tím, đỏ… (ít nhất 3 màu). Rượu (chớ) 6 chén đựng bằng ống nứa, trong đó 4 chén đặt ở bàn thờ thần rừng, 2 chén nứa đặt ở phiến đá thờ vợ thần rừng; tiền, vàng mã, nến, hương…
Đôi gà lễ ở phiến đá thờ vợ thần rừng - Ảnh: T.ĐIỂUSáng sớm, nhân dân trong các thôn bản đã chuẩn bị cho việc rước lễ vật thường từ nhà cộng đồng hoặc từ nhà thầy cúng đến địa điểm khu vực cúng rừng ở các thôn.
Đoàn rước lễ có thầy cúng (thờ tri lồng), thầy phụ lễ (thờ tri thớ tỷ) mang đôi gà, 2 (hoặc 4) thanh niên nam khênh lợn, ban tự quản mang hương, vàng mã, giấy, lễ vật và rượu tham gia đoàn rước cùng các nam nữ hát, múa khèn, múa gậy sênh tiền. Cuối cùng là nhân dân trong thôn cùng du khách thập phương.
Sau khi công tác chuẩn bị đã xong thầy mo (thầy cúng) bắt đầu thổi một hồi tù và, báo hiệu lễ cúng bắt đầu. Đầu tiên là lễ cúng sống gà, lợn, sau đó là lễ cũng chín.
Sau khi kết thúc nghi lễ cúng, tại vạt rừng đã được chuẩn bị trước, đồng bào Mông ở Nà Hẩu cùng các cấp chính quyền của xã, huyện Văn Yên phát động trồng cây và hô vang lời thề bảo vệ rừng.
Đặc biệt trong ba ngày cấm rừng sau lễ cúng người dân sẽ không khai thác bất cứ sản vật gì từ rừng, không thả rông gia súc, không phơi quần áo ngoài trời, không xay ngô, giã gạo…
Chủ lễ cũng thông báo trong ba ngày cấm rừng mà người dân phát hiện ra một ai đó vi phạm những điều cấm đã được cam kết thì sẽ bị phạt cúng lại một con lợn, một đôi gà, mời thôn hoặc cả làng ăn cùng.
Người dân xem nghi lễ cúng rừng rất trật tự, không chút xô đẩy - Ảnh: T.ĐIỂU
Những chú bé Mông chăm chú xem cúng thần rừng - Ảnh: T.ĐIỂUSau lời thề bảo vệ rừng, nhân dân trong thôn cùng bầu tổ hòa giải và tổ tự quản bảo vệ rừng của năm mới.
Tổ tự quản sẽ theo dõi hoạt động của dân bản trong suốt năm, kịp thời nhắc nhở những hộ vi phạm việc cấm rừng, thực hiện nhiệm vụ hòa giải tại thôn xóm.
Xong xuôi, người dân trải lá dọn mâm ra ăn cỗ, hoặc dựng bàn ghế bằng tre tươi như Bản Tát làm. Tiệc ăn uống vui đến cuối ngày mới tan, sau đó ăn Tết trong ba ngày nữa.
Người dân địa phương cúng thần rừng sau khi thầy mo cúng xong - Ảnh: T.ĐIỂU
Ngoài phần cúng lễ còn có phần hội vui chơi nhảy múa - Ảnh: T.ĐIỂU
Ăn cỗ cúng rừng ngay bìa rừng - Ảnh: T.ĐIỂU
Du khách tử vong vì bị rắn cắn khi đi bộ về khách sạn
21:45 05/06/2025Lý (27 tuổi, còn gọi là Fu Qi) bị một con rắn bên đường cắn vào ngón chân khi đang đi bộ về khách sạn và tử vong sau vài giờ đến bệnh viện.
Nhiều hộ kinh doanh từ chối nhận chuyển khoản
13:45 04/06/2025Đặt suất cơm gà ở quán quen, chị Hà Thanh, 40 tuổi, ở Hải Phòng ngơ ngác khi chủ quán thông báo chỉ nhận tiền mặt vì 'sợ chính sách thuế mới'.
Nhiều hàng quán bất ngờ không nhận chuyển khoản
08:45 04/06/2025Đặt suất cơm gà ở quán quen, chị Hà Thanh, 40 tuổi, ở Hải Phòng ngơ ngác khi chủ quán thông báo chỉ nhận tiền mặt vì 'sợ chính sách thuế mới'.
Quyết liệt thu hồi hàng loạt giấy công bố sản phẩm bảo vệ sức khỏe
15:45 25/05/2025Cục An toàn thực phẩm thu hồi hiệu lực hàng loạt giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm bảo vệ sức khỏe từ nhiều doanh nghiệp trên...
Bị từ chối ứng tuyển vì quá xấu, có kiện được không?
10:45 24/05/2025Câu chuyện của một phụ nữ ở Thâm Quyến (Trung Quốc) bị từ chối hồ sơ xin việc vì ngoại hình đang dấy lên tranh cãi, buộc cơ quan chức năng sở tại vào cuộc kiểm tra công ty liên quan.
Tiệm cà phê trăm tuổi đóng cửa vì 'không đu nổi trend'
04:45 24/05/2025Tiệm cà phê 400 tuổi tại Amsterdam sẽ đóng cửa trong tháng này do áp lực từ quá tải du lịch, giá thuê và không cạnh tranh nổi với các quán nổi trên TikTok.
Bệnh nhân nhập viện do COVID-19 tăng, những đối tượng này cần cảnh giác
04:45 24/05/2025Ghi nhận tại Khoa Truyền nhiễm của Bệnh viện Thanh Nhàn, trong khoảng 1 tuần nay số ca bệnh nhập viện do COVID-19 có xu hướng tăng nhẹ.
Phật tử đội nắng, xếp hàng dài đợi chiêm bái xá lợi Đức Phật ở Hà Nam
22:00 23/05/2025Hà Nam - Chiều 17.5, phật tử và người dân xếp hàng dài đội nắng, sẵn sàng chờ đợi nhiều giờ để được chiêm bái xá lợi Đức Phật.
Hàng nghìn người dân được tặng nước miễn phí giữa trưa nắng
18:00 22/05/2025Đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên FPT Long Châu tỏa đi các ngả đường TP HCM phát nước miễn phí cho người dân, đẩy lùi cơn khát giữa trưa nắng.
