Diễn biến mới của thỏa thuận Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen

Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết Mỹ hiện không nhận thấy triển vọng các bên nhanh chóng quay trở lại thỏa thuận trên vì Nga đang thay đổi yêu cầu trong vấn đề này.

Tàu chở ngũ cốc di chuyển dọc Eo biển Bosphorus ngày 3/8/2022. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov ngày 16/9 tuyên bố Nga đã nhiều lần khẳng định cơ hội khôi phục thỏa thuận Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen luôn rộng mở và chỉ cần đảm bảo các yêu cầu chính đáng của phía Nga được đáp ứng, từ đó những thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian sẽ được thực thi nghiêm túc.

Ông Anatoly Antonov tái khẳng định các thỏa thuận nêu trên không chỉ bao gồm phần việc của Ukraine, mà còn cả Bản ghi nhớ (MoU) không kém phần quan trọng giữa Nga và Ban Thư ký Liên hợp quốc về việc xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm và phân bón của Nga ra thị trường thế giới.

Trước đó, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết Mỹ hiện không nhận thấy triển vọng các bên nhanh chóng quay trở lại thỏa thuận trên vì Nga đang thay đổi các yêu cầu trong vấn đề này.

Thỏa thuận trên, được Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian vào năm 2022, đã cho phép thực hiện hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và các thực phẩm khác một cách an toàn từ các cảng của Ukraine ở biển Đen. Nga đã rút khỏi thỏa thuận vào tháng 7/2023, sau khi cho rằng phương Tây không thực hiện cam kết đảm bảo cho hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga.

Cho đến nay, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc vẫn chưa thuyết phục được Nga quay lại thỏa thuận này. Ngày 10/9, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov tái khẳng định Nga sẽ quay trở lại thỏa thuận này nếu các điều kiện của Nga liên quan đến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của nước này ra thị trường thế giới được đáp ứng.

Trong khi đi, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Romania Sorin Grindeanu ngày 15/9 tuyên bố kế hoạch của nước này nhằm tăng gấp đôi khối lượng lượng ngũ cốc của Ukraine vận chuyển qua cảng Constana lên 4 triệu tấn là khả thi.

Cảng Constanta bên Biển Đen đã trở thành tuyến xuất khẩu thay thế lớn nhất của Ukraine. Ngũ cốc của Ukraine được vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt hoặc sà lan theo sông Danube để đưa tới Constanta.

Ông Sorin Grindeanu cho rằng những biện pháp nhằm nâng cao năng lực vận tải bao gồm việc tăng cường nhân viên để tạo thuận lợi cho tàu thuyền đi vào kênh Sulina dẫn tới cảng Constanta và một dự án do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ nhằm giúp con kênh này lưu thông suốt ngày đêm.

Ngoài ra, việc chuyển ngũ cốc từ tàu nhỏ sang tàu lớn hơn ngay tại cảng cũng sẽ giúp tăng năng lực vận chuyển thêm 500.000 tấn/tháng./.