Đề xuất truy tố người chưa thành niên phạm tội bằng 1/2 khung hình phạt

Phó chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày tờ trình tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng/QH

Sáng 10.4, tại phiên họp thứ 22 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến đã có tờ trình đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Pháp lệnh chi phí tố tụng.

Ông Nguyễn Văn Tiến cho biết, dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên dự kiến xây dựng 6 nhóm chính sách quan trọng.

Một là đổi mới, xây dựng quy trình thủ tục tố tụng thân thiện; cho phép VKS được quyền truy tố người chưa thành niên theo mức hình phạt bằng 1/2 khung tương ứng; quy định trình tự, thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên.

Hai là hoàn thiện quy định về hình phạt đối với người chưa thành niên, bao gồm cải tạo không giam giữ; giáo dục tại trường giáo dưỡng; tù có thời hạn và một số quy định cụ thể khác.

Ba là kế thừa, phát triển các quy định hiện hành về biện pháp giám sát, giáo dục áp dụng trong trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự, điều kiện áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng.

Nhóm chính sách thứ tư nêu đề xuất giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội là cơ quan thực hiện chức năng điều phối về tư pháp người chưa thành niên và quy định chức năng, nhiệm vụ của cơ quan điều phối trong dự án luật này.

Năm là quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của người làm công tác xã hội trong tư pháp hình sự người chưa thành niên.

Cuối cùng, TAND tối cao xây dựng cơ chế thi hành án và tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên.

Về đề nghị xây dựng Pháp lệnh Chi phí tố tụng, TAND tối cao dự kiến xây dựng dự án pháp lệnh với 2 chính sách, cụ thể như sau:

Chính sách 1: Xây dựng, hoàn thiện quy định pháp luật về chi phí tố tụng

Quy định chi tiết các chi phí tố tụng trong các đạo luật tố tụng. Quy định về chi phí ủy thác tư pháp ra nước ngoài, chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ, chi phí giám định, định giá, chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch, chi phí cho người dịch thuật, người chứng kiến, người bào chữa trong trường hợp chỉ định bào chữa.

Chính sách 2: Xây dựng, hoàn thiện quy định miễn, giảm chi phí tố tụng.

Quy định miễn, giảm một số loại chi phí tố tụng cho những đối tượng nhất định nhằm tăng cường khả năng tiếp cận công lý của người dân; bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của hoạt động tố tụng.

Bổ sung quy định về miễn, giảm chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ; bổ sung một số đối tượng được miễn, giảm; kế thừa quy định hiện hành đang có hiệu lực, thực tiễn thi hành không có vướng mắc, bất cập.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết Ủy ban Pháp luật và Thường trực các Ủy ban thẩm tra tán thành với đề nghị của Chính phủ và TAND tối cao, đưa dự án này vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8.

Theo Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi, được chia thành 3 nhóm: người chưa đủ 6 tuổi; người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi và người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi.

Bộ luật Hình sự 2015 quy định người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Người từ đủ 16 tuổi trở lên đến dưới 18 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.

Bộ luật này cũng nêu rõ việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của họ và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.