Đề xuất đường sắt tốc độ cao 350 km/h chuyên chở khách

Bộ Giao thông vận tải đề xuất đường sắt tốc độ cao 350 km/h được dùng để chở hành khách và vận tải hàng hóa khi có nhu cầu, còn tuyến hiện hữu chuyển hết sang chở hàng.

Thông tin được nêu trong cuộc họp thứ hai của Ban Chỉ đạo xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia sáng 26/3 do Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì.

Ông Vương Đình Khánh, nguyên Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đề nghị tính toán kỹ phương án đưa toàn bộ tuyến đường sắt hiện hữu chỉ phục vụ chạy tàu hàng.

Đề xuất trên từng được đưa ra thảo luận tại nhiều cuộc họp. Hồi tháng 11/2023, Bộ Giao thông Vận tải xin ý kiến các bộ ngành về ba kịch bản đường sắt tốc độ cao Bắc Nam. Trong đó có hai kịch bản với tốc độ thiết kế là 350 km/h, một kịch bản là 200-250 km/h. Hiện chưa kịch bản nào được chốt.

"Trên thế giới hiện nay chưa có tuyến đường sắt tốc độ cao nào có cấp tốc độ thiết kế 350 km/h có thể vận tải hỗn hợp hành khách và hàng hóa", Bộ Kế hoạch & Đầu tư từng nêu góp ý.

Ba kịch bản đường sắt tốc độ cao. Đồ họa: Đăng Hiếu

Về hiệu quả kinh tế, Bộ Giao thông Vận tải cùng Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa qua đã đánh giá Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có thể đóng góp khoảng 1 điểm % tăng trưởng GDP mỗi năm trong giai đoạn 2025-2037.

Theo nguyên Thứ trưởng Giao thông Vận tải Lã Ngọc Khuê, ngoài mục tiêu vận tải hành khách, tuyến đường sắt tốc độ cao phải tăng thị phần vận tải hàng hóa đường dài và "liên thông với các tuyến đường sắt quốc tế". Như vậy mới giảm chi phí logistics - khâu trung gian đưa hàng hóa.

Mặc dù vận tải đường thủy nội địa, đường biển có ưu thế về chi phí nhưng thời gian kéo dài, bốc dỡ nhiều lần. Bởi vậy, đây là cơ hội lớn để ngành đường sắt tăng thị phần vận tải hàng hóa đường dài, tạo năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế, ông Khuê phân tích.

Thứ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy cho hay dự án đường sắt quan trọng quốc gia có quy mô lớn, tiêu chuẩn kỹ thuật phức tạp, đi qua nhiều địa phương nên cần xem xét cẩn trọng. Hơn nữa, các dự án đường sắt mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế nhưng hiệu quả tài chính dự án không cao. Do vậy, ông đề nghị ngân sách nhà nước cần giữ vai trò chủ đạo và ưu tiên bố trí nguồn lực để đầu tư.

Lắng nghe các ý kiến, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà kết luận một quốc gia công nghiệp hóa, hiện đại hóa cần phát triển đường sắt tốc độ cao để giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Phó thủ tướng đề nghị Bộ Giao thông vận tải cần tiếp thu, giải trình, làm rõ các ý kiến. Từ đó, Bộ hoàn thiện phương án đầu tư các tuyến đường sắt tốc độ cao đảm bảo đồng bộ, thống nhất quy chuẩn, tiêu chuẩn từ thiết kế, hạ tầng, phương tiện, hệ thống thông tin, điều hành.

"Phải giữ lại các nhà ga trung tâm ở các đô thị lớn mang tính biểu tượng, đồng thời đảm bảo hành lang an toàn bằng cách kết hợp với tuyến đi trên cao, đi ngầm", Phó Thủ tướng lưu ý và yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải tìm hiểu kinh nghiệm vận hành đường sắt tốc độ cao kết hợp vận tải hành khách với hàng hóa trên thế giới. Bộ cũng cần làm rõ phương án huy động nguồn vốn, phân kỳ đầu tư, mô hình tổ chức bộ máy quản lý, vận hành.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà tại buổi họp. Ảnh: VGP

Trước đó, kết luận của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam và khởi công trước năm 2030. Các đoạn đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026-2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam trước năm 2045.