Đề xuất đổi tên tòa án tỉnh, huyện: Đại biểu Quốc hội nói không cần thiết

Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đều đồng tình với phương án giữ nguyên tổ chức tòa án ở địa phương hiện nay gồm tòa án cấp tỉnh và cấp huyện.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Ảnh: GIA HÂN

Ngày 26-3, hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách đã cho ý kiến về dự Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Tránh tình trạng "bình mới rượu cũ"

Một nội dung nhận được nhiều ý kiến thảo luận của đại biểu là về đổi mới tòa án nhân dân (tòa án) cấp tỉnh, tòa án nhân dân cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.

Theo dự thảo, Tòa án nhân dân tối cao đề xuất đổi tên tòa án nhân dân cấp tỉnh thành tòa án nhân dân phúc thẩm, tòa án nhân dân cấp huyện thành tòa án nhân dân sơ thẩm.

Trong báo cáo, giải trình tiếp thu một số vấn đề lớn, thường trực Ủy ban Tư pháp nêu rõ tiếp thu kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội "đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành về tòa án cấp tỉnh, cấp huyện", thường trực Ủy ban đề nghị giữ nguyên quy định của luật hiện hành về tòa án cấp tỉnh, cấp huyện.

Tuy nhiên về nội dung Tòa án nhân dân tối cao đề nghị quy định như dự thảo luật trình Quốc hội (tòa án sơ thẩm, phúc thẩm). Do đó, dự thảo luật được xây dựng 2 phương án để trình hội nghị cho ý kiến. Trong đó, phương án 1 là giữ nguyên và phương án 2 đồng ý đổi.

Trong thảo luận ngày 26-3, đa số các ý kiến đều đồng tình với phương án giữ nguyên.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) bày tỏ đồng tình với phương án giữ nguyên tổ chức tòa án ở địa phương hiện nay gồm tòa án cấp tỉnh và cấp huyện.

Theo đại biểu Nga, dù tên gọi của tòa án cấp tỉnh, cấp huyện gắn với đơn vị hành chính địa phương, hoạt động của tòa án vẫn độc lập với bộ máy chính quyền địa phương.

Về cơ cấu tổ chức, tòa vẫn thuộc sự quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao và công tác điều động, bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ được thực hiện theo ngành dọc mà không chịu sự chi phối của chính quyền địa phương.

Bà chỉ rõ hệ thống tòa án hiện nay hoạt động ổn định, hiệu quả và có sự thống nhất giữa các văn bản có liên quan trong hệ thống pháp luật.

Đề xuất đổi mới chỉ đơn thuần là đổi tên gọi của tòa án tỉnh, huyện thành tòa phúc thẩm và sơ thẩm.

Còn tổ chức bộ máy vẫn được bố trí theo địa giới hành chính như hiện nay tại mỗi tỉnh/thành phố, huyện. Cơ cấu trong tòa án vẫn không có sự thay đổi so với bộ máy đang được vận hành.

Do đó, để tránh tình trạng “bình mới rượu cũ”, hạn chế phát sinh các chi phí do thay đổi tên gọi, thống nhất với một số cơ quan khác có liên quan, bà Nga nhấn mạnh sự thay đổi này là không cần thiết, việc đổi mới không tạo những chuyển biến khác biệt trong công tác xét xử.

Đổi tên gọi như dự thảo chỉ là vấn đề hình thức

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) cũng cho rằng việc đổi tên gọi như dự thảo chỉ là vấn đề hình thức, chỉ đổi tên gọi còn không thay đổi về nội dung và phương thức. Vì vậy chưa đáp ứng được yêu cầu về bảo đảm tính độc lập của tòa án theo thẩm quyền xét xử.

Bên cạnh đó, theo bà Thúy, việc đổi tên này sẽ dẫn tới việc không tương thích với tổ chức các cơ quan tư pháp ở địa phương như cơ quan điều tra, viện kiểm sát… dẫn tới phải sửa đổi, bổ sung nhiều đạo luật liên quan, nhất là các luật liên quan đến lĩnh vực tư pháp.

Đồng thời phát sinh chi phí tuân thủ như con dấu, biển hiệu, giấy tờ… Nhất là quy định liên quan đến phạm vi, trách nhiệm, quyền hạn của các tòa án các cấp trong việc phối hợp với viện kiểm sát địa phương để tiến hành tố tụng, xét xử.

Đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng chỉ rõ dự thảo trình ở kỳ họp thứ 6 với kỳ vọng tổ chức tòa án theo thẩm quyền xét xử, không giới hạn bởi địa giới hành chính.

"Nhưng dự thảo luật lại không thể hiện được nội hàm này. Lần này quay lại phương án vẫn giữ nguyên như cũ, tôi rất đồng tình", ông Hải phát biểu.