Đập ngăn mặn tiền tỉ ở Quảng Ngãi phải quay tay vì thiếu điện

Đập ngăn mặn sông Rớ, Quảng Ngãi phải quay tay vì thiếu điện, mỗi lần nâng hạ cửa van nhiều người đàn ông khỏe mạnh phải hợp sức quay.

Đập ngăn mặn sông Rớ hiện vận hành thủ công - Ảnh: T.M

Đập ngăn mặn sông Rớ (phường Phổ Minh, thị xã Đức Phổ, Quảng Ngãi) có công năng ngăn mặn, giữ ngọt, thiết kế là vận hành điện, nhưng giờ phải quay tay thủ công.

Mỗi lần vận hành phải huy động cả chục người hợp sức quay, đập đang chờ điện đấu nối để thoát cảnh quay tay.

Đập ngăn mặn thiết kế vận hành điện, đang quay tay

Dự án đê Phổ Minh, thị xã Đức Phổ, Quảng Ngãi được phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2015, với chiều dài gần 1.500m, tổng mức đầu tư 72 tỉ đồng, do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh làm chủ đầu tư.

Tháng 9-2021 dự án đê Phổ Minh thi công xong, đưa vào sử dụng. Công năng chính là chống xâm nhập mặn, giữ nguồn nước ngọt phụ vụ sản xuất và đảm bảo an toàn an toàn cho người dân trong khu vực.

Đê Phổ Minh có 4 đập ngăn mặn. Trong đó đập sông Rớ là lớn nhất. Trong hồ sơ thiết kế, việc nâng hạ van điều tiết nước được vận hành bằng điện. Nhưng từ khi đưa vào sử dụng, chưa một ngày đập ngăn mặn được đấu nối nguồn điện.

Vì vậy để vận hành đập, mỗi lần cần nâng hạ van, chính quyền địa phương phải dùng sức người quay thủ công.

Khổ nhất là thiết kế bánh răng "chạy bằng điện" nhưng nhiều năm vận hành bằng quay tay, một số khớp nối chưa đồng nhất, khiến công việc càng thêm khó khăn.

Ông Nguyễn Quốc Phương, cán bộ thủy lợi phường Phổ Ninh, cho biết việc vận hành đập ngăn mặn sông Rớ rất khổ, UBND phường phải huy động từ 10-12 người đàn ông khỏe mạnh hợp sức quay tay thủ công để đóng mở cửa van.

"Cửa van rất nặng, mỗi lần quay, nhiều người phải hợp sức và mất cả giờ mới kéo được một cửa van. Cực nhưng phải cố gắng, bởi không làm là cả khu vực bị nhiễm mặn, thiếu nước tưới", ông Phương chia sẻ.

Bốn cửa van rất nặng được nâng lên hạ xuống "siêu chậm" vì phải quay tay thủ công - Ảnh: T.M

Sẽ tính toán đấu nối điện trong năm tới

Dẫu nỗ lực, nhưng sức người có hạn, nhiều khi nâng hạ cửa van chậm nên không kịp thời điều tiết nước. Có khi hạ cửa van xong thì mặn đã xâm nhập.

Nhiều lần người dân, UBND phường Phổ Minh kiến nghị cơ quan chức năng sớm "cấp điện" cho đập ngăn mặn sông Rớ để công trình phát huy tác dụng như thiết kế. Nhưng đến nay, mọi việc vẫn chưa được giải quyết.

Ông Bùi Văn Lý, chủ tịch UBND thị xã Đức Phổ, cho biết địa phương vừa đi kiểm tra và tính toán đầu tư đường điện đấu nối vào đập ngăn mặn sông Rớ sẽ tốn hơn 1 tỉ đồng. Nhưng việc vận hành mỗi năm khá ít, nên địa phương đang tính toán lại.

"Đúng là vận hành thủ công như hiện tại khiến địa phương gặp nhiều khó khăn, cần tính toán đầu tư bởi đập ngăn chặn nhiễm mặn lâu dài. Dự kiến sang năm sẽ bố trí nguồn vốn để đấu nối hệ thống điện cho công trình vận hành, phát huy tối đa hiệu quả", ông Lý nói.

Những khớp nối to lớn này thiết kế vận hành điện đang phụ thuộc vào sức người - Ảnh: T.M

Dự kiến, chính quyền thị xã Đức Phổ sẽ tính toán đấu nối điện trong năm 2025 để đập thoát khỏi tình cảnh vận hành thủ công - Ảnh: T.M