Đạn uranium nghèo Anh vừa gửi tới Ukraine nguy hiểm tới đâu?

Theo Military Watch, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Anh Annabel Goldie ngày 20/3 tuyên bố, Anh sẽ cung cấp cho Ukraine đạn Uranium nghèo như một phần của gói viện trợ nhằm hỗ trợ nỗ lực chiến tranh đang diễn ra ở Ukraine.

Các loại đạn dược sẽ được cung cấp cùng với xe tăng Challenger 2, vào hồi tháng 1/2023 Anh cũng đã cam kết sẽ gửi 14 chiếc tới Ukraine, bên cạnh đó quá trình huấn luyện cho các nhân viên Ukraine cũng đã được hoàn tất.

Cam kết gửi những chiếc Challenger 2 đã khiến Anh trở thành quốc gia đầu tiên cung cấp xe tăng do phương Tây thiết kế cho Kiev, sau đó Đức dưới áp lực đáng kể của Mỹ và Ba Lan cũng đã cấp phép cung cấp xe tăng Leopard 2 cho Ukraine.

Khi được hỏi cụ thể liệu vũ khí Uranium nghèo có được cung cấp hay không, Bà Goldie trả lời: “Cùng với việc cung cấp một phi đội xe tăng chiến đấu chủ lực Challenger 2 cho Ukraine, chúng tôi sẽ cung cấp đạn bao gồm cả đạn xuyên giáp chứa Uranium nghèo. Những loại đạn như vậy có hiệu quả cao trong việc đánh bại xe tăng và xe bọc thép hiện đại”.

Các loại đạn rất có thể được đề cập đến là L26A1 và L27A1, tương thích với pháo chính của xe tăng Anh. Những chiếc Challenger 2 đã được lên kế hoạch giao hàng vào cuối tháng 3, đồng thời việc sử dụng đạn Uranium nghèo chống lại các lực lượng của Nga sẽ tùy thuộc vào mức độ sẵn sàng của các kíp lái tăng Ukraine.

Xe tăng Challenger 2 của Quân đội Anh

Khả năng cung cấp vũ khí Uranium nghèo từ lâu đã là một vấn đề gây tranh cãi lớn, người đứng đầu phái đoàn Nga tại Cuộc đàm phán về An ninh Quân sự và Kiểm soát vũ khí Konstantin Gavrilov đã từng cảnh báo vào ngày 25/1: “Chúng tôi biết rằng xe tăng Leopard 2, cũng như xe chiến đấu bọc thép Bradley và Marauder, có thể sử dụng đạn Uranium nghèo, chúng có thể làm ô nhiễm địa hình giống như đã xảy ra ở Nam Tư và Iraq. Nếu Kiev được cung cấp những loại vũ khí như vậy để sử dụng trong các thiết bị quân sự hạng nặng của phương Tây, chúng tôi sẽ coi đó là việc sử dụng “bom bẩn” chống lại Nga, với tất cả những hậu quả kéo theo”.

Về những phản ứng có thể xảy ra mà Nga có thể thực hiện, ông Gavrilov giải thích thêm: “Nếu Washington và các nước NATO cung cấp vũ khí cho Kiev để tấn công các thành phố nằm sâu trong lãnh thổ Nga và nhằm chiếm giữ các lãnh thổ được khẳng định theo hiến pháp của chúng tôi, thì điều đó sẽ buộc Moscow phải thực hiện các hành động trả đũa gay gắt”.

Một chiếc xe tăng đã bị tấn công thành công bởi Uranium nghèo (Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ 2).

Vẫn có khả năng cao là Anh đang tìm cách tạo tiền lệ mở đường cho Mỹ và Đức cung cấp vũ khí Uranium nghèo cho xe tăng mà các nước này cung cấp cho Ukraine. Uranium nghèo là một trong những nguyên tố nặng nhất trên hành tinh và được sản xuất bằng cách sử dụng chất thải phóng xạ ở mức độ thấp còn sót lại từ quá trình sản xuất nhiên liệu hạt nhân hoặc đầu đạn hạt nhân, giúp sản xuất với số lượng lớn.

Uranium nghèo được sử dụng rộng rãi trong các loại đạn chống giáp của phương Tây để mang lại khả năng xuyên giáp cao hơn, một ví dụ đáng chú ý là đạn M829 tương thích với M1 Abrams và Leopard 2. Việc sử dụng loại đạn như vậy có thể gây ra những tác động tai hại đến môi trường, thải ra các hạt phóng xạ có độc tính cao phát tán vào không khí, lan rộng hơn 40 km dưới dạng bụi dễ hít phải và có chu kỳ bán rã hơn 4 tỷ năm.

Tác động của việc sử dụng Uranium cạn kiệt đã được chứng kiến trong Chiến tranh vùng Vịnh, Chỉ huy Hải quân Hoàng gia Anh Robert Green báo cáo: “Sự gia tăng của bệnh tật, ung thư và trẻ em sinh ra với dị tật di truyền trong người dân Iraq, đặc biệt là ở miền nam gần các chiến trường”.

Một báo cáo bí mật của Liên Hợp Quốc bị rò rỉ vào tháng 5/1999 cũng kết luận tương tự về vũ khí Uranium nghèo: “Loại đạn này là chất thải hạt nhân và việc sử dụng nó rất nguy hiểm và có hại”.

Xe tăng M1 Abrams khai hỏa với đạn Uranium nghèo

Trong Chiến tranh Iraq sau đó vào thập kỷ tiếp theo, thành phố Fallujah đã bị lực lượng Mỹ bắn phá đặc biệt nặng nề bằng vũ khí Uranium nghèo. Giáo sư Chris Busby, một trong những tác giả của cuộc khảo sát 4.800 cư dân Fallujah, ông kết luận rằng một số loại vũ khí chứa Uranium là nguyên nhân dẫn đến những dị tật cho con người nơi này.

Cuộc khảo sát Fallujah do 11 chuyên gia thực hiện với hơn 700 hộ gia đình, đã kết luận rằng những tác động đối với người dân “tương tự như tác động đối với những người sống sót ở Hiroshima, những người đã tiếp xúc với bức xạ ion hóa từ quả bom và uranium trong vụ nổ”. Vũ khí Uranium nghèo được phát hiện có tác động rất giống đối với người dân ở Nam Tư, nơi bị lực lượng NATO bắn phá nặng nề vào năm 1999.

Việc sử dụng vũ khí Uranium nghèo, đặc biệt là chống lại các trung tâm dân cư, nơi sẽ đặt những người dân nói tiếng Nga ở đó vào nguy cơ rất lớn, có thể dẫn đến một phản ứng gay gắt chưa từng có của Moscow.