Đà Nẵng thí điểm lập khu thương mại tự do, khác gì khu chế xuất?

Đà Nẵng được thí điểm thành lập khu thương mại tự do. Đây là mô hình không mới trên thế giới nhưng lần đầu tiên áp dụng ở nước ta.

Đà Nẵng được thí điểm mô hình khu thương mại tự do gắn với cảng Liên Chiểu. Trong ảnh: Cảng Liên Chiểu đang được xây dựng - Ảnh: TRƯỜNG TRUNG

Nhiều nơi trên thế giới làm, Đà Nẵng có nhiều thuận lợi

Theo ông Nguyễn Tiến Quang - giám đốc VCCI Miền Trung - Tây Nguyên, đây là mô hình mới chưa từng áp dụng tại Việt Nam nhưng không mới với thế giới.

Thực tế khu thương mại tự do đã hình thành, phát triển cách đây hàng chục năm ở các nước trong khu vực và cũng như trên thế giới: Singapore, Malaysia, UAE, Trung Quốc, Mỹ...

Mô hình này đã được chứng minh rất thành công ở một số quốc gia và ở cả những nước đã phát triển và đang phát triển.

Nếu so với mô hình khu công nghiệp, khu chế xuất ở nước ta thì khu thương mại tự do sử dụng những tiện ích vượt trội từ hạ tầng, đặc biệt là vấn đề kết nối thông tin, liên thông vận chuyển hàng hóa.

Đà Nẵng đang có những lợi thế nổi trội gắn với ví trí, hạ tầng khu thương mại tự do với cảng Liên Chiểu đang hình thành.

"Đà Nẵng vừa là trung tâm du lịch có sức hút với thế giới sẽ trở thành địa phương có độ mở cao trong giao thương, đầu tư với các nước trong khu vực và thế giới.

Khu thương mại tự do sẽ giúp Đà Nẵng phát huy hết lợi thế so với các địa phương khác trong khu vực, khắc phục một trong những bất lợi của Đà Nẵng là diện tích tự nhiên nhỏ, quy mô dân số không lớn…và bị hạn chế bởi cơ chế, phát triển kinh tế trong địa giới hành chính cấp tỉnh, thành phố" – ông Quang nhận định.

Khác biệt nhiều về chính sách hải quan

Ông Quang cho rằng các lĩnh vực hoạt động, thương mại ở khu thương mại tự do đều khá "bao trùm".

Ngoài sản xuất chế biến, tổ chức hội chợ, triển lãm quốc tế thì khu thương mại tự do còn mở rộng cả các trung tâm R&D, trung tâm đào tạo chuyên sâu, nghiên cứu, dịch vụ quá cảnh, trung chuyển hàng hóa quốc tế…

Còn theo ông Trần Thoang, giám đốc Công ty Tư vấn Chiến lược Hải quan – Thương mại CT Strategies (CTS) Việt Nam, có thể nhìn thấy nhiều sự khác biệt nếu mang đi so sánh với các mô hình khu công nghiệp hoặc khu chế xuất ở Việt Nam.

Ngoài lĩnh vực hoạt động bao phủ thì có các hoạt động tự do thương mại giữa các doanh nghiệp hoạt động trong khu thương mại tự do với nhau như đầu tư, sản xuất, chế biến, dịch vụ Logistics, dịch vụ lưu kho hàng hóa lâu dài, dịch vụ nâng cao giá trị gia tăng như đóng gói lại, thay bao bì, tái chế, dán nhãn, pha trộn …

Ông Thoang cho rằng khu thương mại tự do đặc biệt nhất là nhờ các chính sách ưu đãi về quản lý kho bãi, nguyên vật liệu của cơ quan hải quan.

Các cơ chế đặc biệt hơn về mở tờ khai hải quan, cơ chế giám sát, di chuyển hàng hóa theo hướng doanh nghiệp tuân thủ và sự quản lý hạn chế của cơ quan hải quan…

"Lấy ví dụ về việc tự do luân chuyển hàng hóa, nếu ở khu thương mại tự do thì trao đổi hàng hóa giữa doanh nghiệp trong khu thương mại tự do và từ doanh nghiệp trong khu thương mại tự do này với doanh nghiệp khu thương mại tự do khác không phải là quan hệ xuất nhập khẩu.

Điều này không có ở các khu công nghiệp, khu chế xuất. Vì hàng hóa muốn di chuyển ra vào khu công nghiệp cần phải làm các thủ tục nhập, xuất theo quy định bao gồm mở tờ khai hải quan, kiểm tra, seal hải quan, biên bản bàn giao, báo cáo..." – ông Thoang phân tích.