Cựu tổng thống Peru bị tuyên hơn 20 năm tù trong đại án tham nhũng

Cựu tổng thống Peru Alejandro Toledo bị tuyên 20 năm 6 tháng tù do nhận hối lộ 35 triệu USD của tập đoàn xây dựng Odebrecht, trong đại án tham nhũng chấn động Mỹ Latin.

Bản án tuyên hôm 21/10 cáo buộc cựu tổng thống 78 tuổi đã nhận 35 triệu USD tiền hối lộ từ tập đoàn Odebrecht để cấp giấy phép xây dựng một quốc lộ.

Tòa án Hình sự Chuyên biệt Cấp cao Quốc gia tại thủ đô Lima đã tuyên án sau nhiều năm tranh tụng pháp lý, khẳng định nạn nhân của ông Toledo là hàng triệu người Peru "tin tưởng" bầu ông làm tổng thống nhiệm kỳ 2001-2006.

Cựu Tổng thống Peru Alejandro Toledo tại tòa hôm 21/10. Ảnh: AP

Cựu tổng thống Toledo đáng lẽ phải "chịu trách nhiệm quản lý tài chính công" và "bảo vệ và đảm bảo sử dụng đúng đắn" các nguồn lực, phải "hành động với thái độ trung lập tuyệt đối, bảo vệ và giữ gìn tài sản của nhà nước, tránh lạm dụng hoặc khai thác chúng" nhưng ông đã không làm như vậy, bản án nêu.

Odebrecht, công ty xây dựng một số dự án cơ sở hạ tầng quan trọng nhất của Mỹ Latin, đã thừa nhận với chính quyền Mỹ vào năm 2016 về việc "mua các hợp đồng, dự án của các chính phủ khắp Mỹ Latin bằng các khoản hối lộ hậu hĩnh". Cuộc điều tra của Bộ Tư pháp Mỹ đã mở rộng điều tra ở một số quốc gia, bao gồm Mexico, Guatemala và Ecuador.

Tại Peru, chính quyền cáo buộc Toledo và ba cựu tổng thống khác nhận tiền từ gã khổng lồ xây dựng. Họ cáo buộc Toledo đã nhận 35 triệu USD từ Odebrecht để đổi lấy hợp đồng xây dựng 650 km đường cao tốc nối Brazil với miền nam Peru. Đoạn cao tốc đó ban đầu được ước tính 507 triệu USD, nhưng cuối cùng Peru đã phải trả tới 1,25 tỷ USD.

Số tiền (đơn vị triệu USD) Odebrecht bị cáo buộc đã hối lộ tại một số nước châu Mỹ Latin theo điều tra ban đầu của Bộ Tư pháp Mỹ. Ảnh: DW

Chủ tọa đã đọc một số phần lời khai của Jorge Barata, một cựu giám đốc điều hành của Odebrecht tại Peru, người đã nói với các công tố viên rằng cựu tổng thống Toledo đã gọi điện cho ông tới 3 lần sau khi rời nhiệm sở để yêu cầu phải trả tiền.

Hầu tòa tuần trước, ông đã xin tòa án với giọng nói nghẹn ngào và chắp tay, mong muốn được miễn án tù với lý do tuổi tác, bệnh ung thư và các vấn đề về tim.

Bị cáo Toledo cúi gằm mặt khi chủ tọa đọc những lời khai của ông Jorge Barata. Ông Toledo phủ nhận các cáo buộc và sẽ kháng cáo.

Ông Toledo lần đầu tiên bị bắt vào năm 2019 tại nhà riêng ở California, nơi đã sống từ năm 2016, khi ông trở lại Đại học Stanford, trường cũ, với tư cách là học giả thỉnh giảng để nghiên cứu giáo dục ở Mỹ Latin.

Ban đầu, ông bị giam giữ biệt lập tại một nhà tù quận ở phía đông San Francisco nhưng được thả ra để quản thúc tại gia vào năm 2020 vì đại dịch COVID-19 và sức khỏe tâm thần ngày càng suy yếu.

Ông đã bị dẫn độ đến Peru vào năm 2022 sau khi tòa phúc thẩm bác bỏ kháng cáo về lệnh dẫn độ và ông đã đầu hàng chính quyền. Kể từ đó, ông bị tạm giam đến lúc xét xử.

Ông sẽ thụ án tại một nhà tù ở ngoại ô Lima được xây dựng riêng để giam giữ các cựu tổng thống Peru.

Công tố viên sau phiên điều trần đã mô tả bản án này là "lịch sử" và cho biết điều này cho người dân Peru thấy rằng "tội phạm và tham nhũng sẽ bị trừng phạt".

4 đời tổng thống Peru cùng bị cáo buộc liên quan tới các vụ hối lộ của tập đoàn xây dựng Brazil Odebrecht. Trong đó ông Alan Garcia, giữ chức tổng thống Peru trong hai nhiệm kỳ 1985-1990 và 2006-2011, đã tự sát bằng súng tại nhà riêng khi bị cảnh sát tới nhà thực hiện lệnh bắt.

Tại Brazil, cựu tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva đã bị tuyên án 12 năm tù vì tội danh tham nhũng và rửa tiền. Ông cũng bị cáo buộc nhận hối lộ từ Odebrecht.

Tập đoàn Odebrecht đổi tên thành Novonor vào năm 2020.

Hải Thư (Theo ACB)