Cựu chủ tịch Vinafood II chuyển đất 'vàng' sai quy định gây thiệt hại 113 tỷ đồng

Ông Trần Văn Vẹn, cựu chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Lương thực miền Nam - Vinafood II, cùng dàn lãnh đạo bị cáo buộc chuyển giao đất "vàng" sai quy định gây thiệt hại 113 tỷ đồng.

Ngày 24/2, hành vi của ông Vẹn, Trương Thanh Phong (cựu Ủy viên HĐQT, Tổng giám đốc), Trần Bảy (cựu Trưởng phòng Kế hoạch Chiến lược) cùng 3 người khác được nêu trong kết luận điều tra Bộ Công an vừa hoàn tất, đề nghị VKS cùng cấp truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Bị can Trần Văn Vẹn, Trương Thanh Phong và Trần Bảy (từ trái qua phải). Ảnh: Bộ Công an

Đất 'vàng' nhà nước vào tay tư nhân như thế nào

Theo kết luận điều tra, Vinafood II tiền thân là Tổng Công ty Lúa gạo miền Nam, là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước từ năm 2006 đến 2015.

Khu đất 7.890 m2 tại địa chỉ 132 Bến Vân Đồn (phường 6, quận 4, TP HCM) có nguồn gốc là công sản chế độ cũ, được giao cho Vinafood II quản lý, sử dụng. Sau khi tiếp nhận, đơn vị này giao cho 2 công ty con là Công ty Kinh doanh chế biến Mì Màu (nay là Công ty Sài Gòn Kho Vận) và Kinh doanh chế biến lương thực xuất khẩu (nay là Công ty Hoàn Mỹ) quản lý, sử dụng theo hình thức thuê đất, trả tiền hàng năm và chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Năm 2005, thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc xử lý, sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước trên địa bàn TP HCM, Vinafood II đề xuất lập dự án xây dựng trung tâm thương mại kết hợp cao ốc văn phòng và nhà ở căn hộ cao tầng trên khu đất này. Tháng 7/2007, căn cứ kết quả định giá của Trung tâm Thông tin và Thẩm định giá miền Nam (đơn vị thẩm định giá thuộc Nhà nước), UBND TP HCM phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất là hơn 117 tỷ đồng.

Một tháng sau, Trương Thanh Phong (Tổng Giám đốc Vinafood II) đã ký văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường, đề nghị chuyển quyền sử dụng đất 132 Bến Vân Đồn cho pháp nhân mới là Công ty Cổ phần làm chủ đầu tư dự án. Trong đó, Vinafood II góp bằng giá trị lợi thế khu đất (15 tỷ đồng), công ty cổ phần có trách nhiệm trả tiền sử dụng đất và lãi vay cho Vinafood II.

Ngày 20/10/2007, Vinafood II thuê Công ty Thẩm định giá Sài Gòn Nhà đất thẩm định giá khu đất để hợp tác đầu tư - xác định là 127 tỷ đồng.

Đến ngày 23/10/2007, các công ty gồm Vinafood II, Sài Gòn Kho Vận, Hoàn Mỹ, BĐS Nguyễn Kim và Thái Sơn đã tổ chức họp, thống nhất thành lập Công ty Vĩnh Hội để khai thác mặt bằng 132 Bến Vân Đồn, vốn điều lệ 150 tỷ đồng. Trong đó, Vinafood II góp bằng lợi thế mặt bằng (trị giá 15 tỷ đồng) - tương ứng 1,5 triệu cổ phần (10%); các cổ đông còn lại góp bằng tiền.

Các bên thống nhất, pháp nhân mới có trách nhiệm trả lại toàn bộ tiền sử dụng đất đã nộp, cùng tiền lãi ngân hàng cho Vinafood II; bồi thường giá trị công trình trên đất cho Công ty Sài Gòn Kho Vận, Công ty Hoàn Mỹ; riêng phần lợi thế mặt bằng 15 tỷ đồng sẽ do các Công ty Sài Gòn Kho Vận, Hoàn Mỹ, BĐS Nguyễn Kim và Thái Sơn nộp thay cho Vinafood II theo tỷ lệ góp vốn của từng công ty.

Ngày 16/11/2007, Công ty Vĩnh Hội được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu, với vốn điều lệ và cơ cấu cổ đông như trên. Cuối năm đó, Vĩnh Hội đã trả lại tiền sử dụng đất cùng lãi suất phát sinh cho Vinafood II, với tổng số tiền là gần 115 tỷ đồng.

Ngày 15/5/2008, UBND TP HCM cho phép Vinafood II chuyển mục đích sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn để đầu tư xây dựng chung cư cao tầng kết hợp trung tâm thương mại và cao ốc văn phòng.

Ngày 18/2/2009, Công ty Vĩnh Hội tăng vốn điều lệ thành 180 tỷ đồng bằng cách phát hành thêm 3 triệu cổ phần cho Công ty CPĐT Phát triển Kim Long với tổng giá trị là 30 tỷ đồng. Sau đó, Vinafood II đề xuất điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc tại khu đất lên thành 25-30 tầng và được UBND TP HCM chấp thuận.

Cuối tháng 5/2010, Sở Tài Nguyên và Môi Trường TP HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Vinafood II. Khoảng 2 tháng sau, Trương Thanh Phong, với tư cách Tổng Giám đốc ký tờ trình chấp thuận việc chuyển quyền sử dụng cho Công ty Vĩnh Hội, các ủy viên HĐQT đều ký tên "đồng ý".

Ngày 9/3/2011, Trương Thanh Phong ký hợp đồng, điều chỉnh mục đích góp vốn bằng quyền sử dụng đất, hình thành pháp nhân mới là Công ty Vĩnh Hội. Hai ngày sau, Sở Tài Nguyên và Môi Trường TP HCM xác nhận biến động, cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội.

Sau khi chuyển quyền sử dụng đất, số cổ phần của Vinafood II tại Công ty Vĩnh Hội vẫn giữ nguyên là 1,5 triệu cổ phần. Thực hiện chủ trương thoái vốn đầu tư ngoài ngành, Vinafood II thuê Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt tổ chức bán đấu giá, thu được 45 tỷ đồng.

Từ năm 2009 đến 2015, Công ty Nguyễn Kim mua 99,32% vốn điều lệ Công ty Vĩnh Hội và bán lại cho Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng.

Đến nay, Công ty cổ phần Đầu tư Phú Mỹ Hưng đã thực hiện dự án trên khu đất với tên thương mại là Millennium 132 Bến Vân Đồn, gồm 2 block, 653 căn hộ ở, 387 văn phòng cho thuê, 17 căn hộ thương mại và đã bán hết cho khách hàng. Tuy nhiên, người mua vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu.

Gây thiệt hại cho nhà nước hơn 113 tỷ đồng

Cơ quan điều tra xác định, những bị can nguyên là lãnh đạo Vinafood II đã không thực hiện dự án theo phương án được Bộ Tài chính phê duyệt, không lập hồ sơ tài sản, bỏ ngoài sổ sách khu đất 132 Bến Vân Đồn. Hành vi của các bị can gây thiệt hại cho nhà nước hơn 113 tỷ đồng.

Số tiền thiệt hại được xác định là tiền chênh lệch giữa giá trị quyền sử dụng đất theo giá thị trường (định giá tại thời điểm tháng 1/2011 là 241 tỷ đồng trừ giá trị Vinafood II tự ấn định góp vốn 127 tỷ đồng).

Bộ Công an cáo buộc, trong vụ án, ông Trương Thanh Phong (nguyên Ủy viên HĐQT, Tổng Giám đốc Vinafood II) giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu. Bị can đã ký hợp đồng góp vốn, để chuyển quyền sử dụng khu đất 132 Bến Vân Đồn cho Công ty Vĩnh Hội theo hình thức chỉ định, với giá đất được ấn định trước, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản.

Ông Phong cũng ký công văn của Vinafood II, để Sở Tài Nguyên và Môi Trường TP HCM xác nhận biến động, thay đổi người sử dụng khu đất thành Công ty Vĩnh Hội - chấm dứt quyền quản lý, sử dụng của Vinafood II đối với khu đất; gây thiệt hại cho nhà nước hơn 113 tỷ đồng.

Đối với bị can Trần Văn Vẹn (nguyên Chủ tịch HĐQT Vinafood II), nhà chức trách cáo buộc có vai trò đồng phạm giúp sức tích cực. Theo đề nghị của Trương Thanh Phong, ông này đã ký công văn thành lập công ty Vĩnh Hội, nhằm chuyển giao dự án cho công ty này.

Sau khi Vinafood II được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ông Vẹn lại tiếp tục ký công văn chấp thuận chuyển quyền sử dụng đất cho Công ty Vĩnh Hội theo giá ấn định từ năm 2007, không thẩm định giá, không đánh giá lại tài sản, trái quy định của pháp luật.

Quá trình điều tra vụ án, gia đình các bị can đã tự nguyện nộp khắc phục hậu quả tổng số tiền 2,5 tỷ đồng. Trong đó, gia đình Trần Vãn Vẹn nộp 2 tỷ đồng; Trương Thanh Phong nộp 200 triệu đồng; bị can Trần Bảy nộp 300 triệu đồng.

Cơ quan điều tra cũng phong tỏa 7,1 tỷ đồng trong các tài khoản của ông Phong tại ngân hàng; kê biên 5 bất động sản của ông Vẹn, 2 bất động sản của ông Phong và 4 bất động sản của Trần Bảy.

Các bị can được ghi nhận nhiều tình tiết giảm nhẹ như: phạm tội lần đầu, đã nhận thức được hành vi phạm tội, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và tích cực hợp tác nhằm làm rõ bản chất vụ án. Ngoài ra, quá trình công tác họ có nhiều thành tích xuất sắc, được tặng thưởng nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, gia đình có công cách mạng, khắc phục một phần hậu quả... Vì vậy, cơ quan điều tra đề nghị VKS, tòa án xem xét khi lượng hình.

Đối với khu đất 132 Bến Vân Đồn, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã có công văn đề nghị UBND TP HCM tạm dừng giải quyết việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất và tạm dừng thay đổi đăng ký kinh doanh đối với Công ty Phú Mỹ Hưng để phục vụ công tác điều tra.

Kết quả điều tra đến nay xác định Công ty Phú Mỹ Hưng là bên thứ ba ngay tình, đã triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch của TP HCM và đã bán toàn bộ sản phẩm cho người dân. Vì vậy, cơ quan điều tra Bộ Công an chuyển toàn bộ hồ sơ, tài liệu có liên quan và kiến nghị TAND TP HCM tiếp tục xem xét, giải quyết trong quá trình xét xử; đảm bảo quyền lợi cho những người dân đã mua sản phẩm tại dự án theo quy định pháp luật.

Quốc Thắng