Có giấy kết hôn nhưng không vào sổ đăng ký của xã, người phụ nữ 'trắng tay' khi ly hôn

Ngày 24.8, chị Phan Thị Hạnh (50 tuổi, trú xã Mã Thành, Yên Thành, Nghệ An) đến Văn phòng đại diện báo Lao Động khu vực Bắc Trung bộ kêu cứu về việc bị “xử ép” trong bản án ly hôn.

Theo nội dung đơn, chị Hạnh và anh Trần Thế Thủy (địa chỉ xóm Chùa, xã Mã Thành) tổ chức đám cưới từ năm 1994. Vợ chồng chỉ tổ chức kết hôn tại nhà thờ, chưa đăng ký kết hôn. Sau đó, anh chị thực hiện đăng ký kết hôn tại UBND xã Mã Thành nhưng cán bộ xã không ghi vào sổ đăng ký kết hôn.

Hai vợ chồng đã có 3 con chung. Quá trình anh Thủy đi nước ngoài, chị Hạnh ở nhà lo gia đình, chăm sóc mẹ chồng già yếu, cuộc sống hết sức khó khăn, nợ nần chồng chất. Chị Hạnh phải vay mượn để mua đất, dựng nhà từ năm 2000 đến nay vẫn chưa trả hết nợ.

Do vợ chồng không còn tình cảm, anh chị ly thân từ năm 2020 và nộp đơn ly hôn từ năm 2021.

Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn giữa anh Thủy và chị Hạnh. Ảnh: Quang Đại

Trong quá trình hôn nhân, anh chị tạo dựng được thửa đất 350m2 tại xóm Chùa Sơn, xã Mã Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An; một ngôi nhà cấp 4, một kiot bán hàng, một quán cafe.

Tại phiên tòa xét xử vụ án ly hôn do chị Hạnh là nguyên đơn, anh Thủy cho rằng, anh và chị Hạnh không có quan hệ vợ chồng. Anh Thủy từ chối những khoản chị Hạnh đi vay mượn để lo cho gia đình. Anh Thủy cũng yêu cầu lấy toàn bộ nhà đất vì cho rằng đó là tài sản riêng.

Tại bản án số 102 ngày 9.9.2022, Tòa án nhân dân huyện Yên Thành tuyên: Không công nhận quan hệ vợ chồng giữa chị Hạnh và anh Trần Thế Thủy, lý do: giấy đăng ký kết hôn không có trong sổ đăng ký kết hôn của địa phương...

Về tài sản chung, giao cho anh Thủy nhận phần tài sản bằng hiện vật là thửa đất 350m2 tại xóm Chùa Sơn, xã Mã Thành và toàn bộ tài sản trên đất, anh Thủy thanh toán cho chị Hạnh phần chênh lệch với số tiền 880 triệu đồng.

Khối tài sản chung của anh Thủy, chị Hạnh tạo lập trong quá trình ở chung. Ảnh: Quang Đại

“Lấy chồng mấy chục năm trời, nay tôi phải ra đi tay trắng. Tôi sống đến nay hơn nửa đời người giờ không nơi nương tựa. Mong muốn có một mảnh đất để sống có nơi trú ngụ, chết có nơi thờ tự mà cũng không được tòa án xem xét” – chị Hạnh cay đắng.

Chị Hạnh phản ánh từng bị chồng bạo hành (phóng viên đã liên hệ và một cán bộ công an huyện Yên Thành đã xác nhận điều này), hiện sức khỏe yếu, bệnh tật, thường xuyên phải nằm viện nên không đi làm được, không có thu nhập, không có chỗ ở, cuộc sống bấp bênh.

Chị Hạnh đã đề nghị tòa án xem xét chia tài sản bằng hiện vật là thửa đất diện tích 350m2 vì đất rộng và tài sản trên đất được chia thành hai phần độc lập, một bên là nhà cấp 4 và căn ki ốt, một bên là quán cafe, diện tích của 2 phần này gần bằng nhau, nên có thể chia thành 2 phần. Tuy nhiên, tòa án đã giao cho anh Trần Thế Thủy được nhận toàn bộ phần tài sản bằng hiện vật.

Trao đổi với phóng viên, luật sư Hồ Thị Lan Hương (Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An) cho biết, việc chị Hạnh và anh Thủy kết hôn từ 1994 đến nay và có 3 con chung, 2 người đã đi đăng ký kết hôn tại UBND xã nên họ là vợ chồng. Còn việc địa phương không vào sổ đăng ký kết hôn là lỗi về mặt thủ tục hành chính, không phải là lý do để phủ nhận quan hệ hôn nhân thực tế của họ. Có rất nhiều hồ sơ, giấy tờ thể hiện họ là vợ chồng như giấy khai sinh của 3 người con, giấy tờ thế chấp vay mượn, sổ hộ khẩu gia đình.

Việc chia tài sản, theo luật sư Hồ Thị Lan Hương, khoản 3 – Điều 59 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định, nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn là “Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị”. Trường hợp tài sản chung của anh Thế - chị Hạnh là hiện vật có thể chia được nhưng tòa không chia mà cho anh Thế hưởng toàn bộ hiện vật là không đúng với nguyên tắc nói trên.

"Việc phân chia tài sản như trên làm cho chị Hạnh vô cùng thiệt thòi, trong khi quá trình chung sống, chị đã phải chịu đựng nhiều vất vả, cay đắng, là trái với nguyên tắc “Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ” theo Khoản 5 - điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình” – luật sư Hồ Thị Lan Hương cho biết.

Được biết, chị Hạnh đã kháng cáo và vụ án đang chuẩn bị được đưa ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm. Anh Thủy cũng kháng cáo cho rằng, toàn bộ tài sản nhà đất là của anh Thủy.