Chuyện lạ: Đất ở nhưng không được... ở

Người dân ở xã Lộc Quảng (huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng) bốn năm qua khổ sở vì cảnh có đất ở nhưng không được ở. Chuyện tréo ngoe này xuất phát từ việc UBND tỉnh Lâm Đồng ra một thông báo nhưng… "bỏ quên" nhiều năm trời.

Anh Vũ Trường Duy (28 tuổi, xã Lộc Quảng) xây xong phần móng nhà thì phải dừng lại vì thông báo 315 cho đến nay - Ảnh: M.V.

Cuối năm 2021, UBND tỉnh Lâm Đồng ra hàng loạt văn bản chỉ đạo điều hành nhằm chấn chỉnh tình trạng kinh doanh bất động sản dưới hình thức phân lô. Trong đó có cả việc ra quyết định dừng hoạt động tách thửa trên toàn tỉnh Lâm Đồng.

Thông báo bị bỏ quên

Quyết định trên đã bị hủy bỏ vào tháng 8-2023, sau khi Bộ Tư pháp cho rằng văn bản này trái luật.

Ngày 29-12-2021, UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành thông báo số 315/TB-UBND trong đó nêu: Trước mắt, tạm dừng toàn bộ việc tác động, đầu tư, xây dựng, thi công công trình trên đất… đối với 15 hộ tách thửa sai quy định và một số khu vực khác tại thôn 5, 6 (xã Lộc Quảng) để rà soát, thực hiện đầy đủ hồ sơ, thủ tục theo quy định.

Cũng tại thông báo này, UBND tỉnh Lâm Đồng yêu cầu Sở Xây dựng tỉnh Lâm Đồng tham mưu để xử lý dứt điểm các vấn đề liên quan đến đất đai tại khu vực nói trên trong tháng 2-2022. Sau thông báo này, hoạt động xây dựng tại khu vực thôn 5 và thôn 6, xã Lộc Quảng bị "đóng băng" toàn bộ cho đến nay.

Anh Vũ Trường Duy (28 tuổi, xã Lộc Quảng) được mẹ cắt cho thửa đất cạnh bên sau khi lập gia đình. Trước tháng 12-2021, anh Duy chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đóng thuế gần 200 triệu đồng và thông báo với xã để xây nhà theo đúng quy định đối với đất ở nông thôn. Khi làm xong phần móng thì UBND xã Lộc Quảng đề nghị anh phải dừng (theo thông báo 315 của UBND tỉnh Lâm Đồng), không có biên bản nào được lập. Đến nay, anh vẫn chưa thể tiếp tục làm nhà.

Hai người anh của anh Duy cũng được mẹ cho đất xây nhà để chuyển gia đình về ở gần nhau trong cùng khu đất. Toàn bộ là đất ở nông thôn đã được chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo đúng quy định. Các anh của anh Duy lên UBND xã Lộc Quảng để xin làm nhà nhưng không được chấp thuận.

Cuộc sống bỗng dưng bị đảo lộn. Anh Duy và các anh phải đưa vợ con vào sống chung với mẹ trong điều kiện rất bất tiện. Cả gia đình lớn của anh Duy phải cải tạo lại nhà kho để có đủ chỗ ở.

Bà Vũ Thùy Mai Khanh (50 tuổi, thôn 6, xã Lộc Quảng) chuyển từ TP.HCM đến huyện Bảo Lâm sau khi mua thửa đất 2.000m². Ngay sau khi mua thửa đất, bà đóng 300 triệu tiền thuế thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất để làm nhà.

Việc chuyển đổi suôn sẻ, bà có giấy chứng nhận ghi rõ mục đích sử dụng là đất ở nông thôn. Tuy nhiên, sau khi có thông báo 315, bà không thể xây nhà. Nhiều lần bà làm việc với cơ quan chức năng để được trả lời về thời hạn được thực hiện quyền xây nhà trên đất ở của mình, nhưng bà Khanh chưa nhận được câu trả lời.

Ba người con bà Trần Thị Thơm (73 tuổi, xã Lộc Quảng) cùng gia đình phải cơi nới nhà kho để ở chung vì kế hoạch làm nhà bị “gãy” sau thông báo 315 - Ảnh: M.V.

Người dân cầu cứu

Báo Tuổi Trẻ nhận được phản ánh tập thể của các hộ dân ở khu vực nói trên. Theo đơn, các hộ dân trình bày vào năm 2020 - 2021 họ mua đất từ người dân địa phương. Các thửa đất đều đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mục đích sử dụng được ghi rõ là đất ở nông thôn, còn trong thời hạn sử dụng đất, có thể hiện đầy đủ các thông tin về mặt pháp lý cũng như điều kiện sử dụng đất và đều đóng thuế theo đúng quy định của pháp luật.

"Khi có thông báo 315, chúng tôi đã tuân thủ chấp hành nghiêm túc. Đến nay đã gần bốn năm chờ kết luận của cơ quan chức năng, chúng tôi vẫn chưa nhận được thông tin gì về phương án giải quyết, xử lý dẫn đến việc các thửa đất và nhà đã xây một phần của chúng tôi bị bỏ hoang, xuống cấp…, thiệt hại vô cùng lớn.

UBND tỉnh Lâm Đồng ra thông báo mà không có thời hạn xử lý đã khiến một số gia đình gặp khó khăn, có người có nguy cơ bị phát mãi tài sản và dính nợ xấu (vì đã có vay thế chấp bằng sổ hồng). Ở khu vực này có cả nghìn hộ dân trong tình trạng tương tự" - đơn của bạn đọc phản ánh.

Liên quan đến vụ việc, ông Nguyễn Văn Trãi - phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lâm Đồng - cho biết thông báo 315 có tính chất chỉ đạo điều hành tạm thời trong lúc chờ UBND tỉnh có một quyết định có tính pháp lý liên quan đến quản lý phân lô, tách thửa và kinh doanh bất động sản.

Ngày 5-7-2022, UBND tỉnh Lâm Đồng ra quyết định 4911 điều chỉnh các vấn đề liên quan đến tách thửa, hiến đất làm đường, xây dựng ở nông thôn. Quyết định này đã thay thế toàn bộ các văn bản trước đó. Sau khi Bộ Tư pháp xác định quyết định này ban hành sai luật, UBND tỉnh Lâm Đồng ra quyết định 51/2023/QĐ-UBND có hiệu lực từ ngày 4-9-2023. Quyết định này thay thế toàn bộ văn bản đã ra trước đó (kể cả quyết định 4911).

"Thông báo 315 nay không còn ý nghĩa. Tôi nghĩ ở địa phương họ hiểu sai hoặc máy móc. Chúng tôi sẽ có văn bản hướng dẫn liên quan", ông Trãi nói.