Chuyên gia lý giải về tục hóa vàng sau 3 ngày Tết

Tục hóa vàng của người Việt

Theo phong tục, các gia đình sẽ thực hiện nghi lễ mời ông bà, tổ tiên về vào trước ngày Tết Nguyên đán và ăn Tết với con cháu trong nhà. Sau Tết, nhà nhà thực hiện nghi lễ hóa vàng nhằm tiễn đưa tổ tiên và ông bà. Do đó, lễ hóa vàng còn được nhiều người gọi là lễ hóa vàng cho tổ tiên, lễ đưa tiễn ông bà…

Lễ hóa vàng nhằm thể hiện sự biết ơn, tôn kính cũng như cầu cho tổ tiên sẽ ban điều lành cho hậu thế, có một năm nhiều sức khỏe, an khang thịnh vượng và gặp nhiều điều may.

Hàng mã được bày bán tại Hà Nội. Ảnh minh họa LDO.

Trước đây, người ta thường tiến hành làm nghi thức hóa vàng trong ngày mùng 3 Tết hay ngày mùng 7 Tết. Tuy nhiên, hiện nay, ngày được lựa chọn để làm lễ hóa vàng sẽ kéo dài từ mùng 2 tháng Giêng tới mùng 10 tháng Giêng tùy theo điều kiện và phong tục ở mỗi địa phương. Để tiến hành lễ nghi, các gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cơm để cúng. Khi tuần hương đã kết thúc, mọi người sẽ bắt đầu đốt vàng mã đã được cúng kiến trong suốt 3 ngày đầu năm.

Nên cúng chay hay mặn?

Mâm cúng hóa vàng là chay hay mặn, ít hay nhiều là điều không quá quan trọng.

Nếu chúng ta làm mâm mặn thì sẽ thường xuất hiện 1 con gà trống. Mâm cỗ được bày trí trang nghiêm, đầy đủ nhằm thể hiện sự biết ơn, thành kính của con cháu trong nhà với bậc tổ tiên, ông bà. Trong mâm cúng hóa vàng hàng năm dịp Tết, gà là một món ăn hết sức quan trọng. Gà là biểu tượng của 5 đức tính người Việt Nam là: Văn - Võ - Dũng cảm - Nhân hậu - Trung tín. Mâm cúng có gà trên đó sẽ tượng trưng cho sự hanh thông, tốt đẹp và một tương lai ngời sáng phía trước.

Khi gia chủ chuẩn bị mâm lễ vật ngoài trời để cúng, hãy đặt gà lên 1 đĩa to và sắp ngăn nắp lên đĩa, tiết lòng để ở phía dưới bụng gà và mỏ có ngậm một hoa hồng đỏ. Quan trọng hơn hết là cần đặt đầu gà quay ngang mâm lễ mỏ gà mổ về phía bên tay phải người cúng khấn. Không bày gà quay vào trong, xấu về thẩm mĩ khi cúng. Càng không nên bày gà quay hẳn đầu ra đường vuông góc với bát hương lại bất kính với bề trên.

Cách làm lễ hóa vàng mùng 3 Tết

Các chuyên gia phong thủy cho rằng, làm lễ hóa vàng là điều rất quan trọng bên cạnh những bài khấn hóa vàng Tết. Khi lễ đã hoàn tất, chủ nhà bắt đầu nghi thức hóa vàng để tạ gia tiên và gia thần. Lễ tạ sẽ được tiến hành trong không khí trang nghiêm tại một góc vườn nhà hay ở sân sạch sẽ, tươm tất.

Cúng tại bàn thờ ông bà, tổ tiên. Lúc lễ đã diễn ra xong, chủ nhà vái 3 vái và cầu nguyện gia tiên phù hộ cho con cháu. Tiếp đến là xin phép thu lộc, chia lộc (các vật phẩm) cho con cháu trong nhà.

Khi thực hiện lễ hóa vàng ngày Tết cần lưu ý một số điều sau:

+ Chuẩn bị đầy đủ và chu đáo lễ vật trên mâm cúng, phải thành tâm khi làm lễ.

+ Khi chưa thực hiện hóa vàng, không để hương đèn tắt. Đặc biệt là hành vi hạ lễ trước khi hóa vàng sẽ được xem là bất kính đối với các vị thần linh và tổ tiên.

+ Phần tiền vàng gia thần cần được hóa trước rồi mới tới phần của tổ tiên để không bị nhầm lẫn.

Không ít người quan niệm là càng đốt nhiều vàng mã là lòng thành kính và biết ơn tổ tiên càng sâu sắc. Đây là điều hoàn toàn sai lầm, chúng ta chỉ nên đốt một lượng vàng mã và hương khói vừa đủ dành cho nghi lễ.