Chuyên gia cũng có ý kiến khác nhau về bỏ đèn giao thông đếm ngược

Chuyên gia nói gì về đề xuất bỏ đèn giao thông đếm ngược ở TP.HCM?

Việc bỏ đèn giao thông đếm ngược ở TP.HCM đang nhận được nhiều ý kiến quan tâm, bàn luận - Ảnh: THU DUNG

Không chỉ bạn đọc, các chuyên gia cũng nhận định khác nhau về chuyện bỏ đèn giao thông đếm ngược.

Bỏ đèn đếm ngược dễ thắng gấp, nguy hiểm

Kỹ sư giao thông Trần Văn Tường cho biết trong tham gia giao thông, đèn đếm ngược có chức năng cảnh báo, báo hiệu khoảng thời gian còn lại để người lái xe chủ động xử lý tình huống phù hợp. Đây còn là biện pháp an toàn giao thông, giảm điều tiết giao thông thủ công.

Nếu bỏ đếm ngược ở đèn xanh hay đèn đỏ sẽ xảy ra tình huống đột ngột chuyển đèn tín hiệu sang xanh, thắng gấp khi chuyển sang đỏ dễ gây nguy hiểm. Người phía sau chưa sẵn sàng xử lý tình huống bất ngờ dẫn đến va chạm khi các xe chạy phía sau tông vào đuôi xe trước.

Ví dụ đang đi tùy đoạn đường quy định, vận tốc từ 50km - 80km/giờ, khi đến gần vạch dừng, bỗng đèn xanh chuyển qua đèn vàng rồi đỏ chỉ trong 3 giây, xe dừng gấp thì nguy hiểm, vượt thì cũng không an toàn mà còn bị phạt.

Đèn đếm ngược còn có thêm tác dụng để người lái xe kiểm soát thời gian, có thể tắt máy xe dừng chờ đèn tín hiệu chuyển sang xanh. TP.HCM có hàng triệu xe cộ đi lại mỗi ngày, phần lớn là xe hai bánh.

Trong khi cấu trúc đô thị có rất nhiều nút giao có thời lượng đèn đỏ phổ biến từ 30 giây đến 80 giây, thậm chí có những nơi lên đến 120 giây như nút giao An Phú (TP Thủ Đức).

Bỏ đếm ngược đèn đỏ hẳn nhiều người sẽ nổ máy xe khi dừng chờ đèn tín hiệu, lãng phí nhiên liệu, càng gây tiếng ồn, xả ra lượng khí thải càng lớn. Nguyên nhân ô nhiễm không khí tại các đô thị có phần do xả thải từ quá nhiều xe cộ.

Chưa thỏa đáng nếu bỏ đèn đếm ngược chỉ vì ngăn tình trạng những người tăng tốc vượt vài giây đèn xanh hoặc ngược lại khi đang dừng đèn đỏ nhưng thấy chỉ còn vài giây và cho xe chạy, người phía trước bị người phía sau bấm kèn nhắc nhở. Hơn nữa, chưa chắc hiệu quả trong thực tế mà còn ảnh hưởng an toàn giao thông.

Bỏ đèn đếm ngược và vi phạm giao thông là hai khái niệm cũng như nội dung hoàn toàn khác nhau, không đồng nhất. Mỗi lĩnh vực đều có quy định pháp luật, công cụ chế tài và xử lý các vi phạm. Vấn đề là khâu thực thi pháp luật sao cho hiệu quả.

Giảm vi phạm, va chạm giao thông

Theo PGS Vũ Anh Tuấn - giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông vận tải Việt Đức (ĐH Việt Đức), việc bỏ đèn giao thông đếm ngược là cần thiết thực hiện ngay ở những đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM...

Các nước như Đức, Nhật Bản, châu Âu và mới nhất là Trung Quốc đều không còn sử dụng bộ đèn giao thông đếm ngược từ lâu giúp giảm va chạm giao thông, hạn chế hành vi vi phạm giao thông.

Các giao lộ ở TP.HCM có đặc điểm xe cộ đông đúc, ùn tắc thường xuyên xảy ra. Lâu nay, đèn giao thông đếm ngược đã rất quen thuộc với người dân, vô tình kích thích một số hành vi vi phạm giao thông như vượt đèn đỏ, rướn qua đèn vàng... để không phải chờ đợi lâu.

Nhất là xe máy khi đi đến ngã ba, ngã tư thì có tâm lý cố "ăn gian" vài giây đèn vàng chạy thật nhanh để vượt qua vạch và tiếp tục đi.

Từ đó dẫn tới những nguy cơ va chạm giao thông, xung đột với dòng xe ở hướng ngược lại (đang đèn xanh).

Bên cạnh đó, nguyên tắc điều tiết giao thông hiệu quả tại các giao lộ dựa trên lưu lượng xe trên đường, các loại xe tham gia giao thông... Trên cơ sở từng thời điểm có lượng xe ra sao để tính toán chu kỳ đèn phù hợp nhằm tối ưu hóa dòng xe, giúp xe cộ thoát qua nút giao trong khoảng thời gian nhanh nhất.

Đèn giao thông phải được linh hoạt chu kỳ đèn cứ mỗi 10 phút trong cao điểm hoặc trung bình mỗi giờ trong ngày. Trong khi đó, chúng ta sử dụng đèn đếm ngược thì khó tối ưu hóa dòng xe, không linh hoạt được chu kỳ đèn kịp thời để xử lý trường hợp xảy ra lượng xe quá đông hay ùn tắc...

Bỏ đèn đếm ngược khó xảy ra chuyện người đi đường bị bất ngờ hay dừng đột ngột dẫn đến va chạm giao thông. Bởi trong tổ chức đèn tín hiệu giao thông có ba đèn xanh, đỏ, vàng. Tại một hướng vào có đèn xanh, các hướng còn lại phải dừng chờ.

Từ đèn xanh chuyển sang đỏ phải có 3 giây đèn vàng báo hiệu sắp chuyển đèn cho các xe giảm tốc độ, điều chỉnh hành vi (kinh nghiệm thế giới 3 giây là phù hợp bởi tốc độ khi vào nút giao tối đa là 50km/h).

Hướng tới ứng dụng AI, ưu tiên xe công cộng

Ông Tuấn nói thêm: "Các đô thị lớn đang hướng đến ứng dụng công nghệ tiên tiến, AI... để linh hoạt đèn tín hiệu giao thông. Khi thiết bị nhận diện, đo đếm lưu lượng xe rồi đề xuất chu kỳ đèn và kịch bản điều tiết nhằm nâng khả năng thông hành qua nút giao.

Thời gian qua, TP.HCM cũng đã áp dụng công nghệ để điều tiết giao thông ở một số tuyến đường lớn, giao lộ lớn giúp giảm ùn tắc. Nếu chúng ta cứ để đèn đếm lùi thì rất khó để áp dụng những công nghệ nói trên".

Ngoài ra, muốn hướng tới xây dựng giao thông, đô thị bền vững thì phải tăng cường phát triển giao thông công cộng, giảm xe cá nhân. Các đơn vị tập trung phát triển buýt nhanh, đúng giờ thì phải có làn ưu tiên, đường riêng cho xe buýt.

Lúc này, ở nút giao cần có tín hiệu ưu tiên cho xe buýt thoát qua sớm hơn, điều này càng đòi hỏi bỏ bộ đèn đếm ngược (nếu không thì không thể lập tức thay đổi chu kỳ đèn tín hiệu được).

TP.HCM cần nghiên cứu, triển khai thí điểm việc bỏ đèn giao thông đếm ngược tại một số giao lộ lớn, đông đúc. Sau thời gian, người dân bắt đầu thích nghi rồi tiếp tục mở rộng để phát huy tối đa hiệu quả.