Buông lỏng trách nhiệm, xe 'dù' lộng hành

TP - Trong vòng 2 tháng trở lại đây, trên cả nước xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng liên quan xe khách hợp đồng. Câu chuyện quản lý vận tải đường bộ lại được nhắc đến như một sự bỏ rơi trách nhiệm từ địa phương tới cơ quan chức năng.

Tiền Phong Lực lượng chức năng kiểm tra văn phòng xe hợp đồng Thành Bưởi ở TPHCM chiều 26/10, sau tai nạn làm 5 người chết. Ảnh: Hữu Huy 1

Lực lượng chức năng kiểm tra văn phòng xe hợp đồng Thành Bưởi ở TPHCM chiều 26/10, sau tai nạn làm 5 người chết. Ảnh: Hữu Huy

Tổng kiểm tra xe hợp đồng: Muộn còn hơn không

Gần đây, ô tô chở khách theo hợp đồng liên tiếp gây ra các vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng, làm nhiều người chết và bị thương. Mới nhất, rạng sáng 31/10, xe hợp đồng biển số 14B-036.57 va chạm liên hoàn với 2 xe đầu kéo trên Quốc lộ 1A đoạn qua huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, làm 5 người chết, 10 người bị thương. Hơn một tháng trước đó, rạng sáng 20/9, xe khách Thành Bưởi (TPHCM) biển số 50F-004.83 chạy quá tốc độ, vượt ẩu đã đâm trực diện xe khách 16 chỗ đi ngược chiều, làm 5 người chết và 4 người bị thương (trên Quốc lộ 20 đoạn qua Đồng Nai). Đáng chú ý, tài xế xe khách Thành Bưởi đang bị tước bằng lái do vi phạm tốc độ trước đó, xe này đăng ký chở khách hợp đồng, nhưng chủ yếu chở khách tuyến TPHCM - Đà Lạt.

Trước thực trạng trên, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa giao Cục Đường bộ và sở GTVT các địa phương tổ chức tổng kiểm tra hoạt động của xe ô tô kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng, vận tải khách du lịch. Trong đó, chú trọng kiểm tra xe từ 10 chỗ ngồi trở lên và xử lý nghiêm theo quy định với hành vi vi phạm (nếu có). Bộ GTVT cũng đề nghị sở GTVT các địa phương tăng cường phối hợp với cảnh sát giao thông, công an triển khai giải pháp bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; thường xuyên rà soát, kiểm tra việc thực hiện quy định về điều kiện an toàn giao thông của đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô trên địa bàn. Sở GTVT các địa phương cũng cần khai thác dữ liệu thiết bị giám sát hành trình để kiểm tra việc thực hiện các quy định về thời gian lái xe, tốc độ, điều kiện an toàn kỹ thuật của phương tiện, số lượng khách…

Thủ tướng đã có Công điện 1033/CĐ-TTg chỉ đạo các bộ ngành liên quan nhằm ngăn chặn lặp lại các tai nạn tương tự. Thủ tướng giao Bộ GTVT chỉ đạo kiểm tra việc quản lý, vận hành hệ thống giám sát hành trình với ô tô kinh doanh vận tải hành khách trên toàn quốc, xử lý nghiêm vi phạm (nếu có); bảo đảm yêu cầu giám sát chặt chẽ, liên tục, phát hiện ngay các vi phạm để kịp thời xử lý theo quy định. Thủ tướng cũng giao Bộ GTVT chỉ đạo Cục Đường bộ, sở GTVT các địa phương tổng kiểm tra hoạt động của ô tô kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng, tập trung loại xe được sử dụng phổ biến; xử lý nghiêm theo quy định các vi phạm.

Buông lỏng quản lý

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA) cho biết, sự lộn xộn trong hoạt động của xe hợp đồng, đặc biệt xe hợp đồng chạy như xe khách tuyến cố định bộc lộ nhiều vấn đề bất cập trong quản lý. Vấn đề này hiệp hội đã có văn bản kiến nghị cấp ngành. Những vụ tai nạn nghiêm trọng do xe hợp đồng gây ra vừa qua làm nhiều người chết là điều đã được cảnh báo trước. Để sắp xếp lại hoạt động xe hợp đồng, ngăn chặn các vụ tai nạn có thể xảy ra, cần khắc phục nhiều vấn đề, từ quy định pháp luật, tới cải tiến công nghệ (phần mềm), trách nhiệm thực thi của lực lượng chức năng.

Về quy định, ông Quyền đề xuất, cần giám sát chặt chẽ hơn quy định về hợp đồng của các chuyến xe, phải đảm bảo hợp đồng và danh sách khách được gửi về cơ quan quản lý trước khi xe chạy. Giải pháp này tốt sẽ ngăn chặn được tình trạng xe hợp đồng chạy lòng vòng gom khách. Cùng với đó cần bổ sung quy định liên quan tới tình tiết tăng nặng đối với xe vi phạm nhiều lần, như thu hồi phù hiệu có thời hạn và tăng dần; siết việc cấp phép…. Kèm theo đó là cải tiến phần mềm giám sát hành trình theo hướng tự động cập nhật vi phạm và cảnh báo, tổng hợp, để cơ quan quản lý, lực lượng chức năng kiểm tra, giám sát, xử phạt ngay trên đường, để chặn các nguy cơ tiềm ẩn.

Lãnh đạo VATA cũng cho rằng, với quy định hiện hành và hệ thống quản lý đang có, nếu thực hiện nghiêm sẽ ngăn chặn được rất nhiều tai nạn thảm khốc xảy ra. Tuy nhiên, hiện nay sự kết nối, liên thông giữa các lực lượng quản lý xe khách chưa tốt, thiếu chặt chẽ, phần mềm giám sát hành trình lỗi thời… dẫn tới việc quản lý, giám sát xe kinh doanh vận tải khách bị cắt khúc, từ chính sách, quy định tới thực thi, giám sát, xử lý, nên không hiệu quả.

Số liệu từ Cục Đường bộ cho thấy, đến hết năm 2022, cả nước có 18.863 đơn vị với hơn 224.800 xe ô tô kinh doanh chở khách theo hợp đồng, chiếm gần 71% tổng số lượng xe khách cả nước. Trong năm 2022, hệ thống giám sát hành trình ghi nhận hơn 16,7 triệu lượt ô tô kinh doanh vi phạm tốc độ.