Bị gỡ 3 bài báo vẫn làm diễn giả khóa dạy kỹ năng viết báo quốc tế

Một tiến sĩ người Việt vừa bị các tạp chí gỡ bỏ 3 bài báo vì quy trình bình duyệt bị thao túng nhưng vẫn được mời làm diễn giả một khóa học.

Thông tin hóa học "Viết học thuật để xuất bản" hiện đã bị gỡ khỏi website Trường đại học Văn Lang - Ảnh chụp màn hình

Khóa học mang tên "Viết học thuật để xuất bản" do Viện Nhịp cầu tri thức (KBERI) đồng tổ chức với Trường đại học Văn Lang và CTO Network dự kiến diễn ra hai ngày 20 và 21-7, tại Trường đại học Văn Lang.

Diễn giả vừa bị các tạp chí gỡ 3 bài báo khoa học

Khóa học được quảng bá rầm rộ trên website Trường đại học Văn Lang và mạng xã hội với lời mời hấp dẫn: "Khóa học này lý tưởng cho các nhà nghiên cứu, nghiên cứu sinh, giảng viên, sinh viên muốn cải thiện kỹ năng viết và tăng cơ hội được xuất bản trong các tạp chí có thứ hạng cao".

Khóa học thu phí 2 triệu đồng với học viên ngoài Trường đại học Văn Lang, miễn phí với sinh viên, giảng viên, nhân viên của trường này.

Diễn giả của khóa học được giới thiệu là TS Bạch Quang Vũ, chủ tịch hội đồng tư vấn học thuật KBERI, đã nhận bằng tiến sĩ tại Norwegian University of Science and Technology vào năm 2015. Ông làm việc tại Đài Loan và Hàn Quốc trước khi gia nhập Hawai‘i Natural Energy Institute (HNEI) vào tháng 3-2019.

Tuy nhiên, diễn giả này đang bị cộng đồng khoa học tố "vi phạm liêm chính học thuật", vừa bị các tạp chí gỡ bỏ 3 bài báo vì quy trình bình duyệt bị thao túng.

Đầu tiên là bài báo ông Vũ là tác giả cuối kiêm tác giả liên hệ, bị tạp chí Computational Particle Mechanics thuộc nhà xuất bản Springer gỡ bỏ (công bố ngày 17-11-2020, bị gỡ ngày 6-5-2024).

Springer đã điều tra và phát hiện bằng chứng cho thấy quá trình bình duyệt bài báo nhiều khả năng đã bị lũng đoạn.

Tổng biên tập tạp chí không còn tin vào các kết quả và kết luận trình bày trong bài báo nên gỡ bài.

Ngoài ra, bài báo trên còn có nhiều nội dung trùng lặp với một bài khác cũng do ông Vũ đứng tên tác giả liên hệ, đăng trên tạp chí Journal of Thermal Analysis and Calorimetry (công bố ngày 21-11-2020).

Nếu như trong bài báo bị Computational Particle Mechanics gỡ bỏ, ông Vũ ghi địa chỉ Trường đại học Tôn Đức Thắng thì trong bài đăng trên Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, ông lại sử dụng địa chỉ Trường đại học Duy Tân. Hai bài này còn bị nghi vấn về nội dung và thao túng trích dẫn.

Ngoài bài báo bị gỡ trên, tạp chí International Journal of Numerical Methods for Heat & Fluid Flow thuộc nhà xuất bản Emerald cũng gỡ bỏ 2 bài của Ông Vũ do quan ngại về danh sách tác giả và quy trình bình duyệt bị thao túng.

Bài báo thứ hai của ông Vũ công bố ngày 26-9-2019, bị gỡ ngày 25-6-2024 và bài báo thứ ba công bố ngày 2-10-2019, bị gỡ ngày 18-6-2022.

Diễn giả ghi địa chỉ trong bài báo khác nơi làm việc chính thức

Trong cả ba bài báo bị gỡ nói trên, ông Vũ đều ghi địa chỉ là khoa Môi trường và bảo hộ lao động Trường đại học Tôn Đức Thắng, dù không có tên trong danh sách nhân sự khoa này. Đồng thời, cả ba bài bị gỡ đều được công bố sau thời điểm tháng 3-2019 khi ông Vũ đã trở thành nhân viên cơ hữu tại HNEI.

Trong hơn 4 năm làm việc tại HNEI từ tháng 3-2019 đến nay, ông Vũ chỉ công bố 2 bài ghi địa chỉ viện này nhưng lại có tới 71 bài ghi địa chỉ Trường đại học Tôn Đức Thắng. Cũng trong thời gian này, ông Vũ còn đăng 18 bài ghi địa chỉ Trường đại học Duy Tân, dù không phải nhân sự của trường này.

Cho đến nay, ông Vũ đã công bố tổng cộng khoảng 140 bài báo. Chỉ riêng năm 2020, ông Vũ đăng tới 59 bài, chiếm hơn 42% tổng số bài người này công bố trong suốt 17 năm, từ 2008 đến nay.

Hai bài báo của ông Vũ bị International Journal of Numerical Methods for Heat & Fluid Flow gỡ bỏ đều có chung đồng tác giả đáng chú ý là Arash Karimipour, ghi địa chỉ Đại học Hồi giáo Azad tại Iran. Arash Karimipour cũng đăng khoảng 100 bài ghi địa chỉ Trường đại học Tôn Đức Thắng dù không phải nhân sự của trường này.

Còn trong bài báo bị Computational Particle Mechanics gỡ bỏ, tác giả đầu là Aliakbar Karimipour, ghi địa chỉ Trường đại học Duy Tân.

Liên quan đến cái tên bí ẩn ở Iran

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, một học giả cho biết: "Chúng tôi không tìm được thông tin nào về nguồn gốc, nơi đào tạo và địa chỉ làm việc của Aliakbar Karimipour. Người này bắt đầu công bố vào năm 2020 với 13 bài, rồi tăng lên 18 bài vào năm 2021 trước khi đột ngột ngừng công bố vào năm 2022.

Sang các năm 2023 và 2024, tác giả này công bố lần lượt 6 và 7 bài. Toàn bộ 44 bài mà Aliakbar Karimipour công bố trong 4 năm kể trên đều ghi địa chỉ Trường đại học Duy Tân dù không có trong danh sách nhân sự của trường này".

Theo một nhà khoa học khác, đồng tác giả quen thuộc nhất của Aliakbar Karimipour chính là Arash Karimipour với 11 bài báo đứng tên chung. "Nhiều khả năng Aliakbar Karimipour chỉ là một cái tên giả mạo do Arash Karimipour tạo ra", vị này suy đoán.

Mới đây, tạp chí Engineering Analysis with Boundary Elements thuộc nhà xuất bản Elsevier vừa bày tỏ quan ngại với toàn bộ 73 bài báo đăng trong số đặc biệt do Arash Karimipour làm biên tập viên khách mời, do những thay đổi bất thường trong danh sách tác giả trước khi công bố, quy trình bình duyệt bị lũng đoạn hoặc thao túng, và gian lận trích dẫn.

Trong số đặc biệt của Arash Karimipour, có tới 10 bài báo có tên tác giả Lê Hoàng Ngọc Quỳnh, ghi địa chỉ Trường đại học Duy Tân. Một trong các bài này đã bị gỡ bỏ. Tuổi Trẻ đã phản ánh trường hợp bà Quỳnh hồi tháng 9-2023.

Tính đến nay, ông Bạch Quang Vũ đã đứng tên chung với Arash Karimipour trong 18 bài, với Aliakbar Karimipour trong 2 bài, và với cả hai cái tên này trong 1 bài.