Bê bối ở Viện Pháp y tâm thần Biên Hòa: Hoài nghi với kết quả giám định

Sau khi bắt nhiều bác sĩ, Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an đã bắt thêm viện trưởng và viện phó Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa, Đồng Nai.

Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa thuộc Bộ Y tế có trách nhiệm giám định tâm thần cho 10 tỉnh thành phía Nam và đào tạo chuyên môn - Ảnh: H.M.

Hai người bị bắt mới nhất là bác sĩ Lê Văn Hùng - viện trưởng Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa và bác sĩ Nguyễn Thành Công - phó viện trưởng. Cảnh sát cũng đã thực hiện việc khám xét nơi ở và nơi làm việc của hai bác sĩ Hùng, Công.

Bắt hai đời viện trưởng và nhiều trưởng khoa

Các động thái bắt giữ diễn ra nhanh chóng. Trước đó, Cục Cảnh sát hình sự cũng đã bắt ông Bùi Thế Hùng, nguyên viện trưởng viện này. Đồng thời bắt bác sĩ Phạm Văn Thắng (phó trưởng khoa điều trị nam 4) và bà Lâm Thị Ánh Hồng (điều dưỡng trưởng khoa giám định), bác sĩ Nguyễn Văn Trọng (trưởng khoa điều trị bắt buộc nhóm nghiện chất) và bác sĩ Hà Ngọc Khánh thuộc Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa.

Trong nhiều ngày, Cục Cảnh sát hình sự đã triệu tập nhiều bác sĩ ở viện để làm việc. Cụ thể, cơ quan điều tra đã triệu tập bà Lý Thị Hoài Nam (trưởng khoa điều trị theo yêu cầu), ông Nguyễn Văn Thành (phó trưởng khoa phụ trách khoa điều trị bắt buộc nữ tổng hợp) và ông Nguyễn Thành Quang (nguyên trưởng phòng kế hoạch tổng hợp kiêm trưởng khoa giám định).

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, cơ quan chức năng đã bắt giữ các bác sĩ, lãnh đạo ở viện trên để làm rõ một số hồ sơ có liên quan đến kết quả giám định, điều trị những bệnh nhân liên quan đến các vụ án.

Từ vụ bắt nhiều bác sĩ ở viện trên, một luật sư đang làm việc ở tỉnh Đồng Nai nhận định: "Trên thực tế, việc một số bác sĩ tiếp tay, làm giả hồ sơ tâm thần để làm "lá bùa hộ mệnh" cho những kẻ phạm pháp đã từng xảy ra".

Những câu chuyện đáng ngờ

Vị này dẫn chứng: giữa năm 2018, công an từng bắt hai bác sĩ tại Bệnh viện Tâm thần trung ương 1 nhận tiền để làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần.

Sau đó, công an rà soát 94 hồ sơ bệnh án, phát hiện có đến 41 hồ sơ là của các đối tượng phạm pháp hình sự nhằm trốn tránh việc xử lý của cơ quan pháp luật.

"Kết luận giám định pháp y, pháp y tâm thần là một trong những nguồn chứng cứ quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án. Kết luận giám định đúng đắn sẽ giúp cho việc điều tra, truy tố, xét xử các vụ án chính xác, khách quan, không để bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

Vì vậy, khi bác sĩ tham gia giám định tâm thần tiêu cực, làm sai lệch hồ sơ không chỉ vi phạm đạo đức, nghề nghiệp mà còn tiếp tay cho tội phạm...", vị luật sư giải thích.

Tại Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa có những kết quả giám định từng khiến các cơ quan tố tụng lúng túng trong xử lý các vụ án.

Cụ thể, tháng 10-2019 Công an TP.HCM khởi tố, bắt giam bà Trần Thị Mỹ Hiền, nguyên giám đốc Công ty TNHH Đất Vàng Hoàng Gia, cùng đồng phạm phân lô đất nền dự án, lừa đảo chiếm đoạt số tiền trên 816 tỉ đồng.

Phía gia đình bà này đưa ra kết luận giám định pháp y thể hiện bà Hiền bị tâm thần. Vì vậy, Công an TP.HCM đề nghị một trung tâm giám định pháp y tâm thần tại TP.HCM (thuộc Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa) giám định tâm thần đối với Hiền.

Sau đó, viện này kết luận "đương sự mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi". Cho rằng kết luận pháp y chưa đảm bảo khách quan, cơ quan điều tra đã ra quyết định trưng cầu giám định đề nghị Viện Pháp y tâm thần trung ương (Hà Nội) giám định lại.

Tháng 9-2020, cơ quan này cũng có kết luận bà Hiền "mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi" như Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa kết luận. Do kết quả không thay đổi, Công an TP.HCM phải tạm đình chỉ bị can, đưa bà Hiền chữa bệnh bắt buộc tại Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa. Tuy nhiên, ngày 18-3-2024 Công an TP.HCM nhận được thông báo bà Hiền đã bỏ trốn khỏi viện.

Một vụ khác liên quan Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa là trường hợp bệnh nhân dính án ma túy đi "chữa bệnh bắt buộc" rồi trốn khỏi viện. Cụ thể, bà Tống Thị Bạch Lan (ngụ quận 7, TP.HCM) bị TAND TP.HCM xét xử sơ thẩm và tuyên phạt mức án tử hình về tội "Vận chuyển trái phép chất ma túy". Bà Lan kháng cáo và được tòa án cấp cao tại TP.HCM cho đi giám định tâm thần.

Ngày 22-7-2020, Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa kết luận: "Tại thời điểm gây án, đương sự bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi, hiện nay đương sự mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi".

Do đó, tòa ra quyết định tạm đình chỉ, bị cáo Lan phải đi trị bệnh bắt buộc. Ngày 17-8-2020, bị cáo Tống Thị Bạch Lan được đưa đến khoa điều trị bắt buộc nữ của Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa để điều trị. Nhưng chỉ năm ngày sau, bà Lan bỏ trốn khỏi viện.

Đến ngày 2-6-2022, công an bắt quả tang bà Tống Thị Bạch Lan mang theo 10 bánh heroin (hơn 3,5kg) tại địa bàn quận 8 (TP.HCM). Khi điều tra, công an xác định Tống Thị Bạch Lan chính là "bệnh nhân" đã trốn ở Viện Pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa...

Khi đó, trả lời về lý do để bà Lan bỏ trốn rồi đi mua bán ma túy, bác sĩ Nguyễn Thành Quang (nguyên trưởng phòng kế hoạch tổng hợp kiêm trưởng khoa giám định, vừa bị bắt giam) giải thích: "Bệnh nhân Lan được cho áp dụng liệu pháp trị liệu nên cho ra ngoài lao động trong khuôn viên viện như nhổ cỏ, tưới cây, quét sân, đổ rác... rồi bỏ trốn".