Bất cập trong quản lý mỏ khoáng sản tại Quảng Nam

07:40 31/07/2023

Lán trại phu vàng dựng lên để khai thác trái phép tại mỏ vàng 5A xã Phước Chánh, huyện Phước Sơn, Quảng Nam (ảnh chụp ngày 20.7.2023). Ảnh: Hoàng Bin

Cấp phép nhiều, nhưng chính quyền địa phương thiếu công cụ, phương tiện, nhân lực giám sát, kiểm tra, quản lý đang là thực trạng bất cập trong khai thác mỏ khoáng sản tại Quảng Nam.

Mỏ vàng không phép hoạt động cạnh UBND xã

Sau khi tiếp nhận phản ánh của người dân, phóng viên Báo Lao Động vào khu vực mỏ Bãi Ruộng, cách UBND xã Phước Thành (Huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam) chừng 300 m, để ghi nhận tình trạng khai thác vàng trái phép.

Thời điểm 20.7, tại hiện trường chúng tôi phát hiện xe múc cỡ lớn đang múc sái quặng trong mỏ, chất thành từng đống lớn. Nước thải trắng đục, bốc mùi hôi nồng nặc từ hoạt động khai thác vàng, ào ạt xả thẳng vào suối rồi trôi qua đồng ruộng, làng mạc, trường học và trụ sở UBND xã Phước Thành, trước khi hòa vào dòng Đăk Mi chảy về hạ lưu Thu Bồn, Vu Gia.

Cách đó hơn 10 km, tại khu vực bãi 5A (thuộc xã Phước Thành) cũng xuất hiện nhiều người dựng lán trại, đưa hệ thống máy móc vào khai thác vàng trái phép một cách rầm rộ.

Theo người dân địa phương, trước đây nước suối trong xanh, từ ngày các nhà máy vàng hoạt động trên đầu nguồn, nước thải ra có chứa hóa chất nên khiến con suối bị ô nhiễm.

Ông Hồ Văn Phức - Chủ tịch UBND xã Phước Thành - cho biết, khu vực bãi 5A được ông Ngô Văn Quang - Giám đốc Công ty TNHH Phước Minh - mua lại và đang tiến hành trồng keo. Ông Phức xác nhận, khu vực này đã hết hạn giấy phép khai thác vàng từ lâu, nếu có việc khai thác vàng thì chắc chắn làm trái phép.

Đối với mỏ vàng Bãi Ruộng được Công ty TNHH Phước Minh khai thác hơn 10 năm nay và vừa đấu giá lại hồi tháng 2.2023 với giá 7,4 tỉ đồng, hiện công ty này vẫn đang xin giấy phép thăm dò, chưa được cấp phép khai thác.

“Việc doanh nghiệp này xả nước thải ra môi trường gây ô nhiễm cho dân cư đã được cử tri phản ánh nhiều năm, chính quyền địa phương nhiều lần chấn chỉnh, nhắc nhở” - ông Hồ Văn Phức nói.

Lỗ hổng trong quản lý khai thác vàng

Khi phóng viên đặt câu hỏi, tại sao một mỏ vàng chưa được cấp phép thăm dò, khai thác lại ngang nhiên hoạt động giữa ban ngày, trước mắt cơ quan chức năng địa phương, ông Hồ Văn Phức - Chủ tịch UBND xã Phước Thành - bỏ ngỏ không trả lời, chỉ nói trên địa bàn có nhiều mỏ khai thác khoáng sản, nhưng lực lượng chức năng mỏng và thiếu.

Ông Ngô Văn Quang - Giám đốc Công ty TNHH Phước Minh - thì cho rằng: “Hầm này cũ do công ty khai thác trước đây. Khi hốt hầm cũ lên, có lẫn đất đá thì anh em có tận dụng, lén xay lấy vàng. Về việc xả thải, là do công nhân mới làm nên không biết, tôi sẽ cho anh em khắc phục lại”.

Còn tại bãi 5A, ông Quang nói, không phải là nhân viên công ty mình mà là người dân địa phương vào khai thác vàng trái phép.

Theo ông Lê Quang Trung - Chủ tịch UBND huyện Phước Sơn - mỏ vàng Bãi Ruộng là khu vực đầu nguồn, sát khu dân cư nên việc khai thác khoáng sản sẽ gây những ảnh hưởng nhất định đến đời sống và sản xuất của người dân. Tuy nhiên, qua kiểm tra của cơ quan chức năng, không phát hiện vi phạm về môi trường.

Huyện Phước Sơn là "thủ phủ" vàng của tỉnh Quảng Nam, có trữ lượng lớn thứ hai cả nước. Toàn huyện có 13 mỏ vàng được cấp phép cho 8 công ty khai thác. Nhưng lực lượng chức năng ở xã thì mỏng và thiếu, huyện thì không thực hiện được việc kiểm tra vi phạm xả thải - như lời lãnh đạo địa phương, dễ dẫn đến việc quản lý cấp cơ sở lỏng lẻo, nguy cơ bỏ lọt các doanh nghiệp vi phạm.

Sau phản ánh của báo chí về tình trạng khai thác vàng trái phép ở Phước Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh đã chỉ đạo huyện Phước Sơn chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan khẩn trương tổ chức kiểm tra, xác minh nội dung sự việc; Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định. Báo cáo kết quả kiểm tra, xử lý về UBND tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường trước ngày 4.8.2023. Cạnh đó, huyện Phước Sơn đã triệu tập 2 người có hành vi cản trở, uy hiếp, dọa đánh phóng viên lên làm việc.