Ba thầy giáo nổi danh bậc nhất sử Việt

12:45 31/01/2025
Thầy Chu Văn An

Thầy Chu Văn An (1292-1370), được người đời suy tôn là "vạn thế sư biểu" - người thầy chuẩn mực muôn đời của Việt Nam.

Chu Văn An sinh ra trong gia đình nghèo ở làng Văn Thôn, xã Quang Liệt, huyện Thanh Đàm (nay là Thanh Trì, Hà Nội). Sinh thời, Chu Văn An xác định đi học để làm nghề dạy học. Khi được thầy khuyên bảo, ông xách lều chõng đi thi và đỗ thái học sinh (tiến sĩ). Dù đỗ đạt cao, Chu Văn An từ chối làm quan, về nhà mở trường dạy học.

Trở thành thầy giáo, Chu Văn An phát động cuộc cải cách giáo dục đúng nghĩa. Ông bắt tay vào soạn bộ Tứ thư thuyết ước, gồm 10 quyển. Đây chính là bộ giáo trình giảng dạy đầu tiên của nước ta. Ông cũng là người khởi xướng chủ trương học đi đôi với hành.

Tranh vẽ thầy giáo Chu Văn An. (Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Việt Nam)

Tiếng thơm vang đến kinh thành, quan tư đồ Trần Nguyên Đán trực tiếp đến thọ giáo. Vua Trần Minh Tông mời ông ra giúp nước, lần này không phải để làm quan mà là dạy học. Được tin Chu Văn An nhận lời, vua Trần Minh Tông mừng rỡ, giao giữ chức Tư nghiệp Quốc Tử Giám.

Mấy chục năm làm việc ở Quốc Tử Giám, Chu Văn An cống hiến hết mình cho giáo dục. Bên cạnh những học trò xuất sắc như Lê Quát, Phạm Sư Mạnh, ông trực tiếp giảng dạy cho rất nhiều hoàng tử. Bốn người trong số đó sau này lên ngôi vua, gồm vua Trần Hiến Tông, Trần Dụ Tông, Trần Nghệ Tông, Trần Duệ Tông.

Nguyễn Bỉnh Khiêm

Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585). Không chỉ là danh nhân văn hóa, nhà thơ lớn, bậc hiền triết, nhà tiên tri đại tài, Nguyễn Bỉnh Khiêm còn được biết đến là nhà giáo vĩ đại.

Nguyễn Bỉnh Khiêm thi đỗ giải Nguyên đời nhà Mạc. Ông làm quan được 8 năm, sau đó vì dâng sớ hạch tội 18 lộng thần nhưng không được vua nghe nên ông xin cáo quan về quê, dựng am Bạch Vân, lấy hiệu là Bạch Vân cư sĩ mở trường dạy học.

Hơn 40 năm lui về am Bạch Vân dạy học là hơn 40 năm thầy dồn hết tâm huyết đào tạo nhiều tri thức lớn cho đất nước. Danh tiếng và tài năng của thầy và trường Bạch vân bên dòng Tuyết Giang vang dội khắp nơi. Thầy được các môn sinh tôn là "Tuyết Giang phu tử" - một danh xưng tôn kính cho những bậc sư biểu đức độ.

Nguyễn Bình Khiêm giáo dục cho nhân dân và học trò rất nhiều về đạo làm người, đạo lý ở đời, sự học, cách học. Ông coi việc giáo dục phải thực hiện được vai trò định hướng ý chí và hành động cho người học, nhất là việc gắn ý chí học hành với lý tưởng cống hiến hết mình cho đất nước. Học trò của thầy có những tên tuổi nổi tiếng như Nguyễn Dữ, Phùng Khắc Khoan.

Nguyễn Thiếp

Nguyễn Thiếp (1723-1804), danh sĩ, nhà giáo nổi tiếng giai đoạn cuối thế kỳ XVIII, quê ở Đức Thọ, Hà Tĩnh.

Tương truyền, từ nhỏ Nguyễn Thiếp bộc lộ thiên chất thông minh, học rộng, hiểu sâu, sớm nhận biết được nhân tình thế thái. Năm 20 tuổi, ông đi thi Hương và đậu hương giải, được bổ làm Huấn Đạo rồi thăng Tri huyện Thanh Chương (Nghệ An).

Ra làm quan giữa thời buổi nhiễu nhương, với cảnh tượng “chúa ác, vua hèn”, giặc giã liên miên, càng ngày Nguyễn Thiếp càng bộc lộ nỗi ưu thời mẫn thế, chán ghét chốn quan trường.

Năm 1786, Nguyễn Thiếp quyết định rũ áo, từ quan, lên núi Thiên Nhẫn lập trại và dạy học, bắt đầu sống cuộc đời ẩn cư với danh hiệu La Sơn Phu Tử. Nổi tiếng là người đạo hạnh thanh cao, có trình độ uyên bác, uy tín của Nguyễn Thiếp dần được lưu truyền, lan tỏa khắp cả nước.

Không chỉ học trò, ông còn nhận được sự kính trọng rất lớn từ danh sĩ, trí thức và cả vua Quang Trung. Vua ba lần viết chiếu cầu hiền, mời ông ra giúp nước với lời lẽ hết sức thắm thiết nhưng đều bị từ chối. Tới lần thứ tư, ông mới nhận lời.

Nhà giáo Nguyễn Thiếp từng 3 lần từ chối lời mời làm quan của vua Quang Trung. (Ảnh minh hoạ)

Theo một số tài liệu lịch sử, Nguyễn Thiếp hiến mưu kế, giúp vua Quang Trung them góc nhìn đúng đắn về tình hình quân địch, cũng như chiến lược đại phá quân Thanh. Năm 1791, vua Quang Trung thành lập Viện Sùng ngay tại nơi Nguyễn Thiếp ở ẩn và mời ông làm viện trưởng với nhiệm vụ biên dịch các sách chữ Hán sang chữ Nôm, thực hiện biện pháp cải cách giáo dục, đào tạo nhân tài.

Năm 1792, vua Quang Trung đột ngột băng hà, mọi lo toan cho sự nghiệp giáo dục của La Sơn Phu tử bị đứt quãng. Nguyễn Thiếp về lại Thiên Nhẫn, tiếp tục sống cuộc đời ẩn dật như xưa, không bận lòng đến thế sự. Năm 1804, ông mất tại quê nhà trong niềm tiếc thương vô hạn của giới sĩ phu và người dân hiếu học.

Có thể bạn quan tâm
Kỳ họp Quốc hội thứ 9 dự kiến khai mạc sớm, xem xét sửa đổi, bổ sung Hiến pháp

Kỳ họp Quốc hội thứ 9 dự kiến khai mạc sớm, xem xét sửa đổi, bổ sung Hiến pháp

20:45 14/03/2025

“Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp và sẵn sàng tinh thần làm ngày, làm đêm, bất cứ khi nào Chính phủ trình, địa phương trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét ngay, kể cả trong thời gian Kỳ họp thứ 9, để giải quyết các vấn đề”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định bày tỏ.

Người dân Kim Văn - Kim Lũ mong mỏi đường kết nối

Người dân Kim Văn - Kim Lũ mong mỏi đường kết nối

11:45 14/03/2025

Nhiều người dân khu đô thị Kim Văn – Kim Lũ (Hà Nội) mong mỏi xây dựng đường kết nối với một số ngõ của đường Kim Giang, để việc đi lại bớt khó khăn.

Điểm làm thẻ căn cước ở Phú Thọ khi không còn công an huyện

Điểm làm thẻ căn cước ở Phú Thọ khi không còn công an huyện

09:00 14/03/2025

Công an tỉnh Phú Thọ thông tin về các điểm làm thẻ căn cước khi không còn công an huyện.

Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương thực hiện các giải pháp đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo

Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương thực hiện các giải pháp đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo

08:45 14/03/2025

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 21/CĐ-TTg ngày 4/3 về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước.

Hải Phòng xây dựng bộ tiêu chí 'chính quyền thân thiện'

Hải Phòng xây dựng bộ tiêu chí 'chính quyền thân thiện'

08:45 14/03/2025

UBND TP Hải Phòng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình “chính quyền thân thiện” tại xã, phường, thị trấn nhằm đổi mới mạnh mẽ lề lối làm việc của chính quyền cơ sở từ “mệnh lệnh hành chính” sang “phục vụ, hướng dẫn, vận động, thuyết phục”.

Thêm người phao tin thất thiệt về 'xe tải bắt cóc' bị công an mời làm việc

Thêm người phao tin thất thiệt về 'xe tải bắt cóc' bị công an mời làm việc

08:45 14/03/2025

Công an tỉnh Hậu Giang vừa làm việc với chủ tài khoản mạng xã hội đăng tải thông tin 'xe tải bắt cóc' sai sự thật.

Sập bẫy doanh nhân ảo, nữ nạn nhân ở Quảng Ninh mất 1,7 tỉ đồng

Sập bẫy doanh nhân ảo, nữ nạn nhân ở Quảng Ninh mất 1,7 tỉ đồng

08:45 14/03/2025

Tự xưng là doanh nhân thành đạt, đối tượng đã chiếm lòng tin của một phụ nữ ở Quảng Ninh và lừa đảo chiếm đoạt 1,7 tỉ đồng.

Quận Tân Phú chọn khu đất rộng 26ha làm TOD dọc theo tuyến metro số 2

Quận Tân Phú chọn khu đất rộng 26ha làm TOD dọc theo tuyến metro số 2

08:45 14/03/2025

Khu đất làm TOD dọc theo metro số 2 qua quận Tân Phú rộng hơn 26ha, tiếp giáp trục đường Tây Thạnh và Trường Chinh.

ĐaKrông - Dòng sông xanh thẳm nối đôi bờ mùa xuân

ĐaKrông - Dòng sông xanh thẳm nối đôi bờ mùa xuân

08:45 14/03/2025

Từ đại ngàn Trường Sơn, sông ĐaKrông uốn lượn qua các bản làng, dãy núi quanh co và đổ về xuôi, làm nên một dòng sông huyền thoại, là mạch nguồn cuộc sống từ ngàn xưa đến động lực phát triển du lịch và kinh tế ngày nay.

Co loi xay ra
Co loi xay ra
Ago Mom cải thiện khả năng thụ thai, tình trạng hiếm muộn ở phụ nữ
Ago Dad hỗ trợ sức khỏe sinh sản nam giới bổ sung dưỡng chất cần thiết, tăng cường sức khỏe, bổ thận và ích tinh cho nam giới