Ấn Độ củng cố quyền lực mềm tại Afghanistan

Theo Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), một khoản viện trợ 20.000 tấn lúa mì của Ấn Độ dự kiến ​​sẽ đến Afghanistan trong vài tháng tới. New Delhi cam kết gửi lúa mì qua cảng Chabahar (Iran), cuối cùng, các nguồn cung cấp sẽ vượt biên giới và đến tỉnh Herat của Afghanistan.

Nạn đói ở Afghanistan vẫn lan rộng khi WFP ước tính rằng hơn 19 triệu người dân nước này đang thiếu nguồn lương thực thiết yếu.

Một lệnh cấm gần đây do Taliban áp đặt đối với các nhân viên nữ của Liên Hợp Quốc tại Afghanistan đã gây ra sự xáo trộn trong cộng đồng quốc tế và làm tăng thêm lo ngại cho tương lai của đất nước. Tuy nhiên, đại diện của WFP cam kết rằng tổ chức sẽ cung cấp viện trợ đến hàng triệu người đang bị nạn đói đe dọa.

Người đại diện WFP cho biết: “Nhu cầu nhân đạo trên khắp Afghanistan vẫn đang rất cao và sự đóng góp của Ấn Độ sẽ giúp chúng tôi tiếp cận gần hơn đến những gia đình đói khổ nơi đây”.

Động thái của WFP không chỉ củng cố vị thế của Ấn Độ với tư cách là nhà viện trợ chính cho Afghanistan mà còn nêu bật những nỗ lực của New Delhi trong việc xây dựng các mối quan hệ tích cực. Ngoài ra, kế hoạch viện trợ lương thực mới nhất cũng đánh dấu một sự thay đổi quan trọng về mặt địa chính trị trong cách Ấn Độ cung cấp viện trợ.

Phụ nữ Afghanistan chờ nhận thức ăn tại thủ đô Kabul. Ảnh: WFP

Để đối phó với cuộc khủng hoảng ở Afghanistan, ban đầu Ấn Độ đề nghị vận chuyển 50.000 tấn lúa mì qua lãnh thổ Pakistan. Sau khi cân nhắc kĩ lưỡng và chịu tác động từ Taliban Afghanistan, Pakistan đã phê duyệt thỏa thuận viện trợ vào tháng 11.2021.

Lô hàng lúa mì đầu tiên của Ấn Độ đã được vận chuyển qua tuyến đường quá cảnh Pakistan vào tháng 2.2022. Tuy nhiên, bất chấp yêu cầu của Ấn Độ, Pakistan đã không gia hạn thời gian quy định, đồng thời giới hạn các lô hàng ở mức 40.000 tấn.

Trước động thái của Pakistan, Ấn Độ đã sử dụng hải cảng Chabahar (Iran) để mang lại lợi thế khi vận chuyển và làm giảm mối quan hệ căng thẳng với các nước láng giềng có vũ khí hạt nhân.

Ashok Sajjanhar, cựu Đại sứ Ấn Độ cho biết: “Việc sử dụng Chabahar đã phủ nhận tính tất yếu của Pakistan trong việc Ấn Độ tiếp cận Afghanistan và Trung Á, đặc biệt là khi quan hệ của Islamabad với Taliban Afghanistan đang xấu đi”.

“Ấn Độ luôn có mối liên hệ lịch sử và văn minh với người dân Afghanistan. Chúng tôi muốn đảm bảo rằng viện trợ mà New Delhi cung cấp sẽ đến được với những người dân hưởng thụ hợp pháp và không bị chính quyền sử dụng để phục vụ chính họ”, cựu Đại sứ Sajjanhar nói thêm.

Khi được hỏi liệu việc Ấn Độ sử dụng cảng Chabahar có khiến Pakistan lo lắng hay không, ông Sajjanhar cho rằng đó có thể là “một vấn đề đáng lo ngại”.

Mối quan hệ của Islamabad với Taliban Afghanistan đã xấu đi, một phần là do các nhà lãnh đạo Kabul không có khả năng hoặc không muốn kiềm chế các chiến binh Taliban tại Pakistan. Giờ đây, Ấn Độ đang thắt chặt quan hệ tại một quốc gia mà Islamabad từ lâu đã coi là một phần trong phạm vi ảnh hưởng của mình.

Căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan cản trở việc vận chuyển, song New Delhi đã thực hiện kế hoạch mới bằng cách viện trợ qua hải cảng của Iran. Ảnh: WFP

Tuy nhiên, một chuyên gia người Pakistan đã đánh giá thấp sự thay đổi này, ông nhấn mạnh rằng Ấn Độ và Afghanistan là các quốc gia có chủ quyền và không nên nhìn mối quan hệ của họ qua lăng kính của Pakistan.

“Tôi nghĩ Ấn Độ và Afghanistan là những quốc gia tự do và phải theo đuổi các mối quan hệ độc lập, tự chủ với nhau. Trên thực tế, các quốc gia càng hội nhập khu vực thì càng tốt cho Pakistan” - Mosharraf Zaidi, cựu cố vấn chính sách của Bộ Ngoại giao Pakistan cho biết.