50 năm thống nhất đất nước: 'Địa chỉ đỏ' Địa điểm Tập kết ra Bắc tại Cao Lãnh

Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh (Đồng Tháp) trở thành “địa chỉ đỏ” góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.

Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh được xây dựng ở Phường 6, thành phố Cao Lãnh (tỉnh Đồng Tháp). (Ảnh: Nhựt An/TTXVN)

Cách đây 71 năm, sự kiện tập kết chuyển quân tại Cao Lãnh đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử cả nước nói chung, tỉnh Đồng Tháp nói riêng.

Đoàn viên, thanh niên tỉnh Đồng Tháp tổ chức sinh hoạt Đoàn ở Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh. (Ảnh: TTXVN phát)

Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh (phường 6, thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) trở thành “địa chỉ đỏ” góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.

Chương trình nghệ thuật được tổ chức tại Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm tập kết ra Bắc năm 1954 ở Cao Lãnh. (Ảnh tư liệu)

Nơi ghi dấu lịch sử năm xưa

Suốt chín năm (1946-1954), quân và dân ta chịu nhiều gian khổ, hy sinh trong kháng chiến chống thực dân Pháp.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, quân và dân ta đã làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu,” góp phần trực tiếp cho sự ra đời của Hiệp định Giơnevơ về việc chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam và toàn Đông Dương.

Theo Hiệp định Geneve, Nam Bộ có ba khu vực tập kết chuyển quân của Quân đội nhân dân Việt Nam là Hàm Tân-Xuyên Mộc (trong thời gian 80 ngày); Cao Lãnh, Đồng Tháp Mười (100 ngày) và Mũi Cà Mau (200 ngày).

Thị trấn Cao Lãnh, tỉnh Long Châu Sa (nay là thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) được chọn làm điểm tập kết chuyển quân ra miền Bắc trong 100 ngày.

Với tinh thần “Đi vinh quang, ở anh dũng,” tỉnh Long Châu Sa đã đón tiếp và đưa tiễn trên 13.500 cán bộ, chiến sỹ, con em miền Nam và quân tình nguyện xuống tàu tập kết ra Bắc; trong đó, tỉnh Long Châu Sa có hơn 2.500 người.

Ngày 29/10/1954, chuyến tàu cuối cùng rời bến phà Cao Lãnh chở đoàn quân tập kết ra Bắc. Các chiến sỹ lên đường ra Bắc học tập và trở về chiến đấu giải phóng quê hương.

Trong số đó, có người đã hy sinh để bảo vệ miền Bắc, có người mãi mãi nằm lại trên chặng đường về Nam; có người được Đảng, Nhà nước cử đi đào tạo trong và ngoài nước, trở thành cán bộ chủ chốt trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, quân sự, ngoại giao, văn hóa…

Là một trong số hơn 2.500 cán bộ, chiến sỹ, học sinh của tỉnh Long Châu Sa tập kết ra Bắc năm xưa, ông Nguyễn Trung Cang (nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp) nhớ lại ngày 23/10/1954, đơn vị của ông được lệnh hành quân ra bến phà Cao Lãnh, xuống tàu đi ra miền Bắc.

Càng đến gần nơi tập kết, người dân tiễn đưa rất đông, đứng hai bên đường vẫy tay chào. Hàng nghìn người đứng trên bờ lưu luyến tiễn đưa, người đi, người ở đồng loạt giơ cao hai ngón tay, với ngụ ý là hẹn hai năm sau sẽ gặp lại (hai năm thi hành Hiệp định Geneve).

Tuy nhiên mãi đến ngày giải phóng miền Nam, đất nước thống nhất, ông và đồng đội mới được trở về quê hương, không ngờ lời hẹn hai năm lại trở thành 21 năm dài đằng đẵng.

Sự kiện 100 ngày tập kết chuyển quân tại Cao Lãnh là cuộc chuyển quân có ý nghĩa to lớn, đưa cán bộ, chiến sỹ, học sinh miền Nam lên tàu rời xa quê hương, cùng nhau ra Bắc lao động, học tập nhằm đóng góp cho cách mạng miền Nam, xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa, làm hậu phương vững chắc tiến tới giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

100 ngày tập kết, chuyển quân tại Cao Lãnh thắm đượm tình quân dân; cùng nhau hướng tới hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ.

“Địa chỉ đỏ” hiện nay

Để ghi dấu ấn sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước, giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau, tỉnh Đồng Tháp cùng các tỉnh, thành phố có cán bộ, chiến sỹ và con em tập kết tại Cao Lãnh năm 1954 quyết tâm huy động nguồn lực khởi công xây dựng Tượng đài tưởng niệm sự kiện Tập kết năm 1954 tại Cao Lãnh và hoàn thành, đưa vào sử dụng trong năm 2019.

Công trình xây dựng trên khuôn viên 12.000 m2, tổng mức đầu tư khoảng 49 tỷ đồng. Đến tháng 2/2023, Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng là Di tích lịch sử quốc gia.

Theo Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Tháp, công trình Tượng đài sự kiện Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh là biểu tượng cho lòng tin yêu, sự tri ân của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh đối với cán bộ, chiến sỹ tập kết năm xưa.

Công trình có ý nghĩa lịch sử và nhân văn sâu sắc đối với nhân dân Đồng Tháp cũng như khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; là nơi để giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.

Ủy ban Nhân dân thành phố Cao Lãnh phối hợp với các đơn vị, địa phương liên quan bảo quản, gìn giữ và phát huy giá trị Di tích lịch sử quốc gia này; đồng thời, tổ chức đa dạng các hoạt động nhằm giáo dục truyền thống yêu nước gắn với phát triển du lịch, tạo dựng hình ảnh địa phương.

Giờ đây, Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh trở thành nơi tổ chức nhiều sự kiện quan trọng của thành phố Cao Lãnh và tỉnh Đồng Tháp. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Tháp đã tổ chức Lễ trao tặng Huy hiệu Đảng cho các đảng viên tại đây.

Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp Lê Quốc Phong cho biết thời gian tới, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Tháp tiếp tục tổ chức Lễ trao tặng Huy hiệu Đảng tại các địa danh, di tích lịch sử của tỉnh. Qua đó, giáo dục truyền thống lịch sử và lòng yêu quê hương đất nước cho thế hệ trẻ, ra sức học tập, công tác, cống hiến sức lực, trí tuệ, tài năng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh nằm trên cung đường đến chợ quê Tân Thuận Đông (thành phố Cao Lãnh). Do đó, nhiều du khách đã ghé nơi đây tìm hiểu, tham quan, chụp ảnh.

Các cấp bộ Đoàn trong tỉnh Đồng Tháp cũng thường xuyên chọn di tích lịch sử quốc gia này làm nơi tổ chức các hoạt động của Đoàn.

Em Lê Trúc Ngọc (sinh viên Trường Đại học Đồng Tháp) bộc bạch, đến với Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh giúp em hiểu hơn về lịch sử, những nỗ lực, hy sinh của thế hệ đi trước trong quá trình chiến đấu, mang lại độc lập, tự do cho đất nước. Từ đó, em càng trân quý giá trị của hòa bình và thêm yêu quê hương.

Hơn 70 năm qua, sự kiện Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh vẫn còn nguyên giá trị lịch sử. Bài học về tinh thần đoàn kết dân tộc, ý chí quyết tâm, thống nhất của quân dân ta, ra đi vì nghĩa lớn, vì sự nghiệp cách mạng cao cả luôn sáng ngời.

Nằm bên dòng sông Tiền hiền hòa, Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Tập kết ra Bắc năm 1954 tại Cao Lãnh vừa là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng, vừa là điểm đến của người dân và du khách./.