200 ca ghép gan ở Bệnh viện 108

Từ ca ghép gan đầu tiên vào 6 năm trước, đến nay Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 ghép được 205 trường hợp, trở thành cơ sở ghép gan nhiều nhất Việt Nam.

Ca ghép gan thứ 200 được nơi này công bố ngày 24/11 là bệnh nhân nữ 15 tuổi mắc ung thư biểu mô tế bào gan. Nữ sinh được các bác sĩ ghép gan bất đồng nhóm máu từ người cho sống là bà nội.

"Cuộc mổ này đánh dấu bước tiến mới trong lĩnh vực ghép tạng", PGS.TS. Lê Văn Thành, Viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nói khi công bố những thành tựu về ghép gan tại bệnh viện.

Bé gái đứng trước giới hạn sinh tử khi đã ở giai đoạn cuối của căn bệnh ung thư biểu mô tế bào gan trên nền xơ gan. Phương án cuối cùng điều trị cho em là ghép gan. Lúc này, phương án hiến gan từ người cho sống được tính đến, nhưng người đủ tiêu chuẩn cho gan là bà nội lại bất đồng nhóm máu.

Sau nhiều cuộc hội chẩn, ngày 30/10, bệnh nhân được phẫu thuật thành công, cũng là lần đầu tiên Bệnh viện 108 triển khai kỹ thuật này.

Hai bà cháu gặp lại nhau sau ca ghép gan. Ảnh: Mai Hằng

Tại Việt Nam, ghép tạng từ nguồn cho bất đồng nhóm máu ABO đã được thực hiện trên bệnh nhân ghép thận và nhóm ghép gan ở trẻ em, nhưng chưa áp dụng ở người trưởng thành bởi miễn dịch của người lớn phức tạp hơn. Kỹ thuật ghép không khác biệt, nhưng khi ghép bất đồng nhóm máu, người hiến gan phải trải qua quá trình điều trị giải mẫn cảm, lọc huyết tương để đưa nồng độ kháng thể nhóm máu của người hiến xuống thấp mới có thể hiến gan.

"Trong khi lượng bệnh nhân cần được ghép gan ngày càng tăng, nguồn gan hiến từ người chết não lại hạn chế, việc triển khai ghép gan bất đồng nhóm máu giúp tăng cơ hội sống cho nhiều trường hợp", TS Thành nói, thêm rằng tỷ lệ ghép ở Bệnh viện 108 chủ yếu đến từ người hiến sống, chiếm 98%.

PGS Thành đánh giá ghép gan là một trong những kỹ thuật phức tạp nhất trong chuyên ngành tiêu hóa - gan mật, mang lại cơ hội sống cho nhiều người mắc bệnh gan giai đoạn cuối. Hiện cả nước có 9 trung tâm ghép gan, đã thực hiện hơn 500 ca ghép. Riêng Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 triển khai thành công 205 ca, trở thành trung tâm ghép gan lớn nhất toàn quốc, đồng thời cũng là đơn vị ghép gan từ người cho sống nhiều nhất cả nước (198 ca).

"Tỷ lệ sống sau 5 năm của các ca ghép gan tại viện là 75%, tương đương với các nước trên thế giới", PGS Thành nói, thêm rằng thời gian mổ hiện được rút ngắn từ 9 đến 10 tiếng xuống 6-7 tiếng.

Các bác sĩ hội chẩn một ca ghép gan. Ảnh: Mai Hằng

Ca ghép gan đầu tiên tại Bệnh viện 108 được thực hiện vào tháng 10/2017, là ca ghép gan cùng huyết thống từ người cho sống - con trai hiến gan ghép cho mẹ. Nối tiếp thành công, bệnh viện đã thực hiện ghép gan thường quy 1-2 ca mỗi tuần. Tần suất thực hiện các ca ghép tăng lên đáng kể, có tuần nơi này triển khai ghép 5 ca. Bệnh viện cũng chuyển giao kỹ thuật ghép cho nhiều cơ sở tuyến dưới.

Bệnh viện ghép gan trong nhiều tình huống và nhiều loại hình khác nhau như ghép cấp cứu, ghép lấy từ người hiến chết não, từ người cho sống, tổ chức điều phối lấy ghép gan xuyên Việt... Trong đó, ghép gan cấp cứu cần nhanh chóng để giành giật sự sống cho người bệnh. Ngoài ra, Bệnh viện 108 là cơ sở y tế duy nhất triển khai kỹ thuật lấy mảnh gan ghép bằng phẫu thuật nội soi từ người hiến sống và tiến hành ghép gan thành công. Đây là phương pháp chỉ một số ít các trung tâm ghép tạng tại Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc mới có thể thực hiện được.

"Phẫu thuật nội soi lấy mảnh gan ghép từ đem lại nhiều lợi ích cho người hiến như can thiệp ít xâm lấn, giảm đau sau mổ, thời gian phục hồi nhanh hơn, tính thẩm mỹ cao trong khi kết quả tương đương với mổ mở", PGS Thành cho biết, thêm rằng đến nay khoảng 20 trường hợp được thực hiện bằng cách này.

Đặc biệt, thế giới đã thực hiện thành công hơn 20 trường hợp phẫu thuật nội soi ghép gan toàn bộ ở người nhận. Trong khi Bệnh viện 108 đã triển khai được phẫu thuật nội soi cắt gan toàn bộ cho 8 trường hợp. Tức là cắt gan toàn bộ, sau đó mở đường nhỏ trắng giữa trên rốn để đưa gan vào thực hiện các miệng nối mạch máu và đường mật; trong khi trước kia phải mở đường chữ J là đường mổ lớn.

"Đây là bước đầu tiên giúp hoàn thiện kỹ thuật, chuẩn bị cho thực hiện phẫu thuật nội soi ghép gan toàn bộ ở người nhận trong thời gian tới", ông Thành chia sẻ.

Các bác sĩ thực hiện một ca ghép gan cấp cứu. Ảnh: Mai Hằng

Bên cạnh ghép gan, Bệnh viện 108 còn triển khai ghép 8/11 loại mô tạng với trên 700 ca. Thiếu tướng Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện, cho biết trong những năm tới, nơi này phấn đấu đạt 100-150 ca ghép gan mỗi năm. Chi phí ghép gan tại Việt Nam khoảng 1,3 tỷ đồng, thấp hơn rất nhiều so với các nước khác như Singapore khoảng 8 tỷ. Vì vậy, ghép gan rất có ý nghĩa đối với bệnh nhân ung thư gan và suy gan mạn tính giai đoạn cuối.

Lê Nga