Khu mộ cổ hơn 200 năm của thượng thư Lê Quang Định vừa được trùng tu bằng vật liệu truyền thống. Đó là đá núi gan gà và vữa kết dính là hỗn hợp: mật mía, vôi tôi, nhựa cây bời lời, cát. Hoàn toàn không có xi măng.
Sau hơn một tháng thi công, lễ tạ hoàn công đã được hậu duệ của thượng thư Lê Quang Định cùng các đơn vị và cá nhân phát tâm, tổ chức vào hôm 30-6.
TS Trần Đình Hằng - Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế, cho biết: "Việc trùng tu khu mộ ông bà Mẫn Chính Hầu Lê Quang Định đã có sự thống nhất trong việc chọn lựa kỹ thuật và vật liệu truyền thống, để đảm bảo đẹp và bền chắc, gần với nguyên bản của di tích và đã đạt kết quả vừa ý.
Từ đây, chúng tôi cũng mong muốn cung cấp một loại hình trùng tu di tíchkiến trúc cổ, để mọi người có thêm cơ hội so sánh, lựa chọn một cách phù hợp, tối ưu.
Đồng thời, phục hồi nghề nung vôi hàu truyền thống, tiêu thụ phụ phẩm của nghề mía đường truyền thống, khai thác nguyên vật liệu thiên nhiên; phục hồi nghề nê ngõa truyền thống, gắn liền việc trùng tu di tích từ gia tộc, đến làng xã và nhà nước, mà Huế - từ Kinh đô tới cố đô - luôn có nhiều điều kiện và cơ hội để phục hồi, phát triển".
Qua hơn 200 năm, ngôi mộ cổ của quan thượng thư và phu nhân đã bị hư hỏng nặng nề, mà gia tộc lại thiếu điều kiện để tu sửa theo nguyên gốc.
Một nhóm gồm các cá nhân đã phát tâm thực hiện việc trùng tu khu mộ cổ này.
Phụ trách việc nghiên cứu và chỉ đạo thi công là TS Lương Chánh Tòng, giảng viên bộ môn khảo cổ học (khoa Lịch sử, Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn - Đại học Quốc gia TP.HCM), với sự tham gia tư vấn của TS Trần Đình Hằng, phân viện trưởng Phân viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam tại Huế.
Toàn bộ chi phí 300 triệu do bà Nguyễn Thị Trọng, cư dân phường An Phú, TP Thủ Đức, TP.HCM tài trợ. Việc trùng tu đã được khởi công chính thức vào đầu tháng 6 vừa qua.
TS. Lương Chánh Tòng cho biết việc trùng tu khu mộ cổ hơn 200 năm này được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu thực địa hiện trạng khu mộ; cùng với thông tin từ việc nghiên cứu các khu mộ của quan đại thần triều Nguyễn ở Huế và miền Nam.
Khu mộ đã được tu bổ các hạng mục bị hư hỏng và phục hồi một số hạng mục đã mất. Phương án tu bổ, phục hồi được thực hiện theo quy trình bốn bước.
Đầu tiên là phát quang hiện trạng để làm rõ yếu tố gốc của kiến trúc khu mộ, nhất là các bộ phận bị vùi lấp, xê dịch.
Tiếp đó là thu gom các loại vật liệu của công trình trên hiện trạng, gồm hợp chất (vữa kết dính) và đá, gạch, để phân loại, chỉnh lý, xác định nguồn gốc, vị trí.
Tiến hành phục hồi các kiến trúc bị đổ sập, sai lệch, vùi lấp, để tạo dựng kiến trúc mộ nguyên thủy; bổ sung các loại vật liệu hợp chất, đá núi, gạch thẻ vỡ, mất, thất lạc…
Cuối cùng là tu bổ toàn toàn bộ kiến trúc, cả về vật liệu, cấu kiện kiến trúc và hoa văn trang trí.
Đặc biệt, việc trùng tu đều dùng toàn bộ vật liệu truyền thống, theo như nguyên gốc của di tích này. Vật liệu gồm: vữa kết dính (hợp chất) và đá núi dạng đá gan gà.
Ông Tòng cho biết, đây là loại vật liệu mang tính truyền thống trong lịch sử xây dựng lăng mộ ở Việt Nam, phổ biến ở khu vực miền Trung và Nam Bộ giai đoạn thế kỷ 17-19, dân gian gọi bằng nhiều tên gọi khác nhau: hợp chất ô dước/bời lời, hợp chất vôi mật, hợp chất tam hợp…
Thành phần chính của vật liệu hợp chất gồm: mật mía, cát, vôi tôi, sỏi nhỏ mịn, nhựa cây bời lời, và một số chất phụ gia khác… được tính toán theo đúng tỷ lệ để bào chế, và trải qua quá trình xử lý ngâm ngủ theo phương pháp kết hợp giữa truyền thống và công nghệ hiện nay.
Việc bào chế rất khó khăn, bởi nguồn vật liệu mà trước đây dân gian từng sử dụng như mật mía, nhựa bời lời, vôi ta… hiện nay ít có trên thị trường. Một số vật liệu không còn sản xuất theo dạng truyền thống như nhựa bời lời.
Tỷ lệ ngâm, pha trộn và ủ vật liệu hợp chất cũng đòi hỏi rất công phu, qua từng công đoạn tỷ mỷ, với nhiệt độ, độ ẩm không khí phù hợp, đảm bảo màu sắc, tính kết dính và sức bền, sức nén vật liệu.
Việc thi công vật liệu hợp chất cũng rất khó khăn, do vật liệu tam hợp (mật mía, vôi tôi, cát, nhựa bời lời) có tính chất nhão, ướt, lâu khô, không trám lớp dày được. Người thợ phải tô trám từng lớp mỏng, lớp này khô rồi mới tô được lớp khác.
Thông thường phải qua ba ngày đêm thì lớp vữa tam hợp dày 1cm này mới khô. Công đoạn thi công này tốn rất nhiều thời gian và đòi hỏi đội ngũ thi công phải lành nghề.
Vì vậy, thợ thi công phải đưa từ miền Nam ra, do họ đã quen với việc trùng tu mộ cổ của các quan đại thần ở trong đó. Toàn bộ vật liệu cũng được mua từ TPHCM mang ra, vì giá rẻ hơn mua ở Huế.
Ngoài vật liệu hợp chất (vữa kết dính) là thành phần chủ đạo, còn có một khối lượng rất lớn các loại đá núi dạng đá gan gà, đã được sử dụng để tạo cốt và làm vững bền kiến trúc khu mộ.
Thợ thi công đã thu gom vật liệu đá núi vốn có của khu mộ, xử lý vệ sinh để tái sử dụng, đảm bảo tối đa yếu tố gốc.
"Quá trình bào chế vật liệu để đảm bảo cho việc tu bổ, phục hồi kiến trúc khu mộ một cách khoa học, thẩm mỹ, và không sai lệch yếu tố gốc của di tích là hết sức khó khăn, phải nghiên cứu và thực hiện các công đoạn một cách công phu, tỉ mỉ", TS Lương Chánh Tòng nói.
Lê Quang Định là nhân vật có nhiều công trạng với đất nước vào thời Nguyễn. Ông là quan thượng thư Bộ Binh, Bộ Hộ dưới triều vua Gia Long; là chánh sứ của đoàn sứ sang nhà Thanh để thỏa thuận việc đổi quốc hiệu nước ta (là Nam Việt, sau đó thì thoả thuận là Việt Nam), vào năm 1804.
Ông sinh năm 1759 ở làng Tiên Nộn, huyện Phú Vang, phủ Thừa Thiên, nhưng gắn bó cả thời trai trẻ ở Gia Định. Ông được người đương thời phong là "Gia Định Tam Gia" (cùng với Trịnh Hoài Đức, Ngô Nhân Tịnh).
Năm 1802, ông trở về kinh đô Huế và được vua Gia Long bổ làm thượng thư Bộ Binh (tương tự bộ trưởng Bộ Quốc phòng ngày nay). Ông cũng là tác giả sách Hoàng Việt nhất thống dư địa chí - bộ địa chí đầu tiên của triều Nguyễn.
Năm 1813, ông qua đời và an táng tại thôn Ngũ Tây, làng An Cựu, nay thuộc phường An Tây, TP Huế.
Ngày 12/11, ông Lê Tiến Châu - Bí thư Thành ủy Hải Phòng cùng 4.500 học sinh, viên viên, giáo viên, phụ huynh tham gia giải chạy học sinh sinh viên S-Race 2023 tại thành phố Hải Phòng.
Người Ba Lan tin rằng động vật sẽ biết nói vào đêm Giáng sinh còn người dân Tây Ban Nha đổ xô đi mua sổ xố.
Lễ hội sông nước TP Hồ Chí Minh được xem là một trong những hoạt động góp phần định vị, quảng bá giá trị lịch sử, văn hóa, thúc đẩy...
Báo Lao Động cuối tuần xin giới thiệu trang thơ của Bác sĩ Đặng Văn Khiêm (nguyên Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Phổi Trung ương).
Không ít hội nhóm của gen Z trên mạng xã hội là nơi chỉ để xả giận những chuyện liên quan đến sếp, đồng nghiệp, đối tác.
'Vinh dự được làm cán bộ Đoàn và cưới người làm Đoàn là một trong những điều tuyệt vời nhất trong cuộc đời tôi”, anh Đỗ Duy Mạnh (30 tuổi, Bí thư Đoàn xã Văn Tiến, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc bày tỏ.
Một phụ nữ 29 tuổi bị tàu điện ngầm ở khu Hạ Manhattan đâm và mất hai chân, sau khi bị bạn trai đẩy vào đường ray sáng 9/3.
Bức ảnh 'Giang sen về trên đồng năng' của tác giả Bạch Thị Tố Anh (TP.HCM) chiến thắng cuộc thi ảnh chủ đề chim, hoa, cá kiểng, côn trùng do Hội Nhiếp ảnh TP.HCM tổ chức.
Tối 14-2 (tức mùng 5 Tết), tại sân khấu trước Nhà hát TP.HCM đã diễn ra chương trình sân khấu hóa kỷ niệm 235 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa lịch sử. Các nghệ sĩ Kim Tử Long, Võ Minh Lâm, Nguyễn Phi Hùng hóa thân thành nhân vật Quang Trung - Nguyễn Huệ.