Tổng thống Venezuela - Guyana sẽ họp về vùng tranh chấp

Tổng thống Venezuela Maduro sẽ gặp người đồng cấp Guyan Ali để thảo luận về căng thẳng ngày càng tăng liên quan vùng tranh chấp Esequibo.

Cuộc gặp giữa Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và người đồng cấp Guyan Irfaan Ali sẽ diễn ra ngày 14/12 tại Saint Vincent và Grenadines, quốc đảo ở Caribe.

Thủ tướng Saint Vincent và Grenadines, Ralph Gonsalves, cho biết thêm rằng Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva cũng được mời dự cuộc họp theo yêu cầu của cả Venezuela và Guyana.

"Nhu cầu cấp thiết bây giờ là giảm leo thang xung đột và thiết lập cuộc đối thoại trực tiếp phù hợp. Cả Venezuela và Guyana đều đồng tình với quan điểm này trong nỗ lực chung sống hòa bình, tuân thủ và tôn trọng luật pháp quốc tế cũng như tránh sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực", ông Gonsalves nói thêm.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro (trái) và người đồng cấp Guyan Irfaan Ali. Ảnh: Reuters

Căng thẳng Venezuela - Guyana dâng cao khi chính phủ của Tổng thống Maduro tổ chức trưng cầu dân ý hồi cuối tuần trước, trong đó 95% cử tri ủng hộ rằng vùng đất tranh chấp Esequibo, đang do Guyana kiểm soát, thuộc về Venezuela.

Mỹ, Anh, Nga và các nước Nam Mỹ kêu gọi Venezuela - Guyana giảm căng thẳng, hướng tới giải pháp hòa bình. Căng thẳng về vùng đất Esequibo cũng được đưa vào cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm 8/12 và là chủ đề kiện tụng trước Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).

Lãnh đạo Venezuela - Guyana bày tỏ quan điểm trái ngược về cuộc gặp với đối phương. Ông Maduro đã thông báo về cuộc gặp trên X, nói rằng ông sẽ "bảo vệ các quyền lịch sử của Venezuela". Tổng thống Ali trong khi đó nói rằng Guyana vẫn tuân thủ cam kết sẽ giải quyết tranh chấp thông qua ICJ chứ không phải ngồi lại với ông Maduro.

"Tôi chắc chắn rằng tranh cãi sẽ được đưa ra trước ICJ chứ không phải để đàm phán. Điều đó sẽ không thay đổi", ông Ali nói.

Ngoại trưởng Venezuela Yvan Gil nhận định các cuộc đàm phán trực tiếp sẽ rất hữu ích và nhấn mạnh rằng tranh chấp chỉ được giải quyết thông qua đối thoại, tôn trọng lẫn nhau và cam kết duy trì khu vực hòa bình, không bị can thiệp.

Vị trí vùng Esequibo. Đồ họa: AFP

Tranh chấp lãnh thổ ở Esequibo bắt nguồn từ thời thuộc địa. Năm 1811, khi Venezuela tuyên bố độc lập, họ tin rằng khu vực này là một phần lãnh thổ của mình. Bất chấp những tuyên bố đó, Anh, quốc gia chiếm đóng vùng lãnh thổ là Guyana ngày nay, đã đặt khu vực này dưới quyền cai trị của mình.

Tranh chấp tiếp tục nóng lên vào năm 1966, khi Guyana giành độc lập. Thỏa thuận Geneva do Anh, Venezuela và Guiana thuộc Anh ký vốn kêu gọi các bên tìm giải pháp hòa bình cho tranh chấp thông qua đối thoại, nhưng Guyana muốn giải quyết qua ICJ. Căng thẳng gia tăng kể từ khi tập đoàn Mỹ ExxonMobil phát hiện dầu ở Esequibo năm 2015.

Guyana đã quản lý Esequibo hơn một thập kỷ. Quốc gia 800.000 dân này sẽ mất đi hơn một nửa lãnh thổ và hơn 200.000 cư dân nếu Esequibo thuộc về Venezuela.

Ngọc Ánh (Theo AFP)