Thu phí Cao tốc Bắc-Nam: Phải có hệ thống giám sát điều hành giao thông

Bộ Xây dựng yêu cầu các ban quản lý dự án khẩn trương triển khai các nội dung công việc đảm bảo hoàn thành toàn bộ công tác xây dựng, lắp đặt thiết bị, phần mềm trước ngày 31/10/2025.

Các dự án cao tốc Bắc-Nam vẫn đang chậm triển khai hệ thống điều hành, giám sát giao thông. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Hệ thống quản lý giao thông thông minh, trạm thu phí, kiểm soát tải trọng xe (hệ thống giám sát điều hành giao thông) thuộc các Dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông phải hoàn thành đồng bộ với các dự án cao tốc đang triển khai thi công mới có thể triển khai công tác thu phí đường bộ.

Một trạm thu phí của dự án cao tốc được triển khai đầu tư xây dựng. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)

Chậm tiến độ dù đã đôn đốc, chỉ đạo

Theo báo cáo của Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng), đối với 5 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam theo hình thức đầu tư công thuộc giai đoạn 2017-2020 gồm: Mai Sơn-Quốc lộ 45, Quốc lộ 45-Nghi Sơn, Nghi Sơn-Diễn Châu, Vĩnh Hảo-Phan Thiết và Phan Thiết-Dầu Giây, hệ thống giám sát điều hành giao thông đã khởi công xây dựng từ cuối tháng Ba và đầu tháng 4/2025. Nhà thầu đang tiến hành khảo sát, lập hồ sơ thiết kế bảo vệ thi công, đúc các kết cấu kiện bê tông lắp ghép, móng cột cần vươn và móng giá long môn dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 9/2025.

Các gói thầu thiết bị đã mở thầu, hoàn thành lựa chọn nhà thầu vào cuối tháng 4/2025, chậm 20 ngày so với chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng. Nguyên nhân chậm tiến độ được phía Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng chỉ ra là do thời gian đánh giá hồ sơ dự thầu phải kéo dài để làm rõ một số nội dung của hồ sơ dự thầu. Theo kế hoạch, các gói thầu này hoàn thành vào cuối tháng 10/2025.

Riêng gói thầu cung cấp phần mềm dùng chung, Ban Quản lý dự án Thăng Long đã phê duyệt dự toán ngày 21/3, phê duyệt và phát hành hồ sơ mời thầu ngày 27/3, dự kiến hoàn thành lựa chọn nhà thầu ngày 15/5/2025, chậm 35 ngày so với chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

Với 12 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam thuộc giai đoạn 2021-2025 đã hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu tư vấn thiết kế và tư vấn thẩm tra, trong đó 10/12 dự án đã ký hợp đồng, 2 dự án thành phần do Ban Quản lý dự án Thăng Long làm chủ đầu tư đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu tư vấn thiết kế vào ngày 22/4, ký hợp đồng vào cuối tháng 4/2025, chậm 20 ngày so với chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

Hiện 12/12 dự án thành phần đang được các chủ đầu tư triển khai thực hiện hệ thống giám sát điều hành giao thông, dự kiến hoàn thành phê duyệt hồ sơ thiết kế và dự toán của 6 dự án thành phần gồm: Vạn Ninh-Cam Lộ, Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, Hoài Nhơn-Quy Nhơn, Quy Nhơn-Chí Thạnh, Chí Thạnh-Vân Phong, Vân Phong-Nha Trang trong tháng 5/2025. Bốn dự án thành phần gồm: Vũng Áng-Bùng, Bùng-Vạn Ninh, Cần Thơ-Hậu Giang, Hậu Giang-Cà Mau dự kiến hoàn thành phê duyệt hồ sơ thiết kế và dự toán vào đầu tháng 6/2025 (chậm 8-14 ngày so với chỉ đạo của Bộ trưởng), 2 dự án thành phần còn lại Bãi Vọt-Hàm Nghi, Hàm Nghi-Vũng Áng hoàn thành cuối tháng 6/2025 (chậm 22 ngày so với chỉ đạo của Bộ trưởng).

Từ cuối năm 2024 đến nay, Bộ Xây dựng đã có nhiều văn bản đôn đốc, chỉ đạo các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ nhưng vẫn tiếp tục chậm, trong đó tiến độ tập trung tại công tác triển khai đầu tư hệ thống đầu cuối và hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử giao thông đường bộ, gói thầu cung cấp phần mềm dùng chung cho các dự án cao tốc Bắc-Nam, khi hệ thống này chưa hoàn thành đầu tư xây dựng thì chưa thể thực hiện công tác thu phí.

Vận hành thử từ tháng 11

Để đảm bảo hoàn thành đầu tư xây dựng hệ thống quản lý giao thông thông minh, các trạm thu phí và hệ thống kiểm soát tải trọng xe trước ngày 31/10/2025; tích hợp hệ thống, vận hành thử,... từ ngày 1/11-31/12/2025 và triển khai thu phí từ ngày 1/1/2026, Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng kiến nghị Bộ Xây dựng yêu cầu các ban quản lý dự án khẩn trương hoàn thành lựa công tác lựa chọn nhà thầu và khởi công các gói thầu cung cấp, lắp đặt thiết bị để đảm bảo hoàn thành toàn bộ hệ thống trước ngày 31/10/2025.

Đối với giai đoạn 2021-2025, các ban quản lý dự án chỉ đạo tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra khẩn trương hoàn thành công tác lập, thẩm tra hồ sơ thiết kế và dự toán bước thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở để thẩm định và phê duyệt trong tháng 5/2025, nghiên cứu tách công tác xây lắp (trung tâm điều hành, nhà điều hành thu phí, hạ tầng trạm kiểm tra tải trọng xe, đường quay đầu xe, hệ thống giá long môn,...) để khởi công xây dựng ngay trong tháng 5/2025, các hạng mục còn lại yêu cầu hoàn thành lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng và khởi công trong tháng 6/2025; hoàn thành toàn bộ hệ thống trước ngày 31/10/2025.

Ban Quản lý dự án Thăng Long khẩn trương hoàn thành lựa chọn nhà thầu cung cấp phần mềm dùng chung tại dự án thành phần Hàm Nghi-Vũng Áng để khởi công trong tháng 6/2025, bắt đầu cài đặt phần mềm cho cả 12 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam vào đầu tháng 8/2025, hoàn thành trước ngày 31/10/2025.

Các ban quản lý dự án xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các nội dung công việc đảm bảo hoàn thành toàn bộ công tác xây dựng, lắp đặt thiết bị, phần mềm trước ngày 31/10/2025, để có tối thiểu 2 tháng (từ ngày 1/11-31/12/2025) vận hành thử, tích hợp hệ thống, đánh giá độ chính xác của hệ thống, đào tạo và chuyển giao công nghệ, nghiệm thu hoàn thành và bàn giao hệ thống cho Cục Đường bộ Việt Nam quản lý khai thác.

Cục Đường bộ Việt Nam khẩn trương xây dựng phương án kiện toàn tổ chức, đào tạo nhân sự có trình độ để có thể tiếp nhận, quản lý, vận hành hệ thống quản lý giao thông thông minh, các trạm thu phí, công trình kiểm soát tải trọng xe, hệ thống đầu cuối và hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử giao thông đường bộ ngay sau hoàn thành công tác xây dựng, lắp đặt thiết bị, cài đặt phần mềm; phối hợp chặt chẽ với các ban quản lý dự án trong công tác tích hợp, chạy thử, đánh giá độ chính xác của hệ thống,... để tiếp nhận quản lý, vận hành ngay các hệ thống đã hoàn thành đầu tư xây dựng và bắt đầu thu phí chính thức từ ngày 1/1/2026./.