Thêm máy bay 'mắt thần' Nga nghi bị Ukraine tập kích

Nghị sĩ Ukraine thông báo máy bay cảnh báo A-50 Nga bị "phá hủy hoặc hư hại nặng" sau cuộc tấn công bằng UAV của Kiev vào nhà máy tại Taganrog.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 9/3 thông báo phòng không nước này đã đánh chặn 47 máy bay không người lái (UAV) tự sát của Ukraine trong đêm, bao gồm 41 chiếc ở vùng Rostov. Vasily Golubev, thống đốc vùng Rostov, cùng ngày cho biết Ukraine đã triển khai "cuộc tập kích quy mô lớn bằng UAV" nhằm vào thành phố Taganrog ở phía tây khu vực này.

Các blogger quân sự Nga cho hay đòn tập kích bằng UAV của Ukraine đã đánh trúng một nhà máy đang sửa chữa máy bay cảnh báo sớm A-50, cùng một sân bay gần đó. "Cuộc tấn công được tiến hành theo nhiều đợt", tài khoản Fighter Bomber của một phi công tiêm kích Nga cho hay.

Máy bay cảnh báo sớm A-50 Nga trong chuyến bay tập tháng 8/2007. Ảnh: BQP Nga

Nghị sĩ Ukraine Oleksiy Goncharenko ngày 10/3 cho biết đòn tập kích khiến nhà máy bị "hư hại nặng" và làm một chiếc A-50 gần đó bị "phá hủy hoặc chịu thiệt hại lớn".

Goncharenko đánh giá mẫu phi cơ này giống như "đôi mắt và bộ não" của không quân Nga và là tài sản "hết sức quan trọng" của Moskva, đặc biệt trong bối cảnh Ukraine sắp tiếp nhận chiến đấu cơ F-16 từ phương Tây. Một số chuyên gia hồi tháng 1 nhận định Nga đang triển khai A-50 một cách mạo hiểm hơn nhằm chuẩn bị đối phó với tiêm kích F-16.

Nghị sĩ Ukraine không đưa ra bằng chứng cho thông tin của mình. Quân đội Ukraine cũng chưa xác nhận thông tin.

Serhiy Bratchuk, phát ngôn viên cơ quan quân sự tỉnh Odessa, trước đó nói UAV Ukraine đã đánh trúng phân xưởng sửa máy bay nhà máy tại Taganrog và gây ra hỏa hoạn, song không rõ phi cơ A-50 gần đó có bị đánh trúng hay không.

Frontelligence Insight, nhóm phân tích tin tình báo ở Ukraine, cho biết có một chiếc A-50 đậu gần nhà máy trong ảnh vệ tinh chụp hôm 29/2, song nó không xuất hiện trong các bức ảnh chụp ngày 8 và 9/3, cho thấy phi cơ có thể đang được sửa chữa bên trong nhà máy vào thời điểm xảy ra vụ tấn công.

Vết cháy trên mái các tòa nhà (khoanh đỏ) và vị trí máy bay A-50 từng đậu (khoanh vàng) trong ảnh vệ tinh chụp hôm 9/3. Ảnh: Frontelligence Insight

Trên mái hai tòa nhà, bao gồm nơi được cho là phân xưởng sửa chữa, có các vết cháy do bị UAV Ukraine tập kích trúng, song không có dấu hiệu nào cho thấy đòn tấn công đã gây ra hỏa hoạn bên trong phân xưởng. "Chưa thể xác nhận chắc chắn rằng chiếc A-50 đã bị phá hủy hoặc hư hại dựa trên các bằng chứng sẵn có", Frontelligence Insight kết luận.

Máy bay cảnh báo sớm A-50 có biệt danh là "mắt thần trên không", được đánh giá là một trong những ưu thế lớn nhất của Nga so với quân đội Ukraine nhờ khả năng phát hiện vật thể bay từ khoảng cách 800 km và mục tiêu mặt đất từ cách 300 km.

Máy bay cho phép Nga xây dựng bản đồ tác chiến đường không sâu trong lãnh thổ Ukraine mà không cần bay qua biên giới, đồng thời phát hiện phi cơ bay thấp ở những khu vực mà radar mặt đất không thể quan sát.

Tổng cục Tình báo Quân đội Ukraine (GUR) ngày 23/2 thông báo lực lượng nước này đã bắn hạ một máy bay A-50 trên vùng biển Azov, đánh dấu chiếc "mắt thần" thứ hai mà Kiev tuyên bố phá hủy kể từ đầu năm.

GUR cũng công bố bản đồ đường bay của chiếc A-50, cho thấy phi cơ rơi ở tỉnh Krasnodar, Nga, vào lúc 18h47 từ độ cao 800 m. Trên mạng xã hội xuất hiện các video được cho là khoảnh khắc phi cơ Nga bị tấn công, cũng như địa điểm máy bay rơi.

Nguyên nhân có thể khiến Nga mất máy bay 'mắt thần'

Tình báo Ukraine cho biết Nga còn 6 máy bay A-50 sau khi mất hai chiếc từ đầu năm. Giới chuyên gia nhận định lực lượng Nga có tổng cộng 9 phi cơ "mắt thần", trong đó chỉ có ba chiếc đủ năng lực hoạt động, bao gồm hai chiếc vừa bị bắn hạ. 6 chiếc còn lại đang trong quá trình đại tu.

Bộ Quốc phòng Anh hồi đầu tháng cho biết Nga nhiều khả năng đã tạm dừng triển khai máy bay A-50 xung quanh Ukraine do lo ngại tiếp tục bị đối phương tập kích. Cơ quan này dự đoán Moskva sẽ cố gắng đưa những chiếc A-50 đang sửa chữa sớm quay lại hoạt động để bù đắp tổn thất.

Quân đội Ukraine cuối tháng trước nhận định Nga có thể sẽ dùng UAV trinh sát để thay thế nhiệm vụ của máy bay "mắt thần". Tuy nhiên, Samuel Bendett, chuyên gia tại Trung tâm Phân tích Hải quân (CNA) có trụ sở tại Mỹ, cho rằng không mẫu UAV nào của Nga có năng lực tương tự A-50, song việc sử dụng kết hợp nhiều loại UAV ở khoảng cách và độ cao khác nhau có thể phần nào khỏa lấp chỗ trống mà phi cơ "mắt thần" để lại.

Vị trí thành phố Taganrog và thị trấn Azov thuộc tỉnh Rostov, Nga. Đồ họa: RYV

Phạm Giang (Theo Newsweek, Reuters, AFP)