Nỗ lực bám trụ của Ukraine tại ngôi làng biểu tượng ở Zaporizhzhia

Ukraine đã giành lại Rabotino trong cuộc phản công hồi mùa hè năm ngoái, giờ đây họ đang nỗ lực bám trụ tại ngôi làng trước hỏa lực dữ dội của Nga vì tính biểu tượng của nó.

Những binh sĩ Ukraine dành hàng giờ ẩn mình trong chiến hào khi pháo nổ xung quanh họ, sau đó lao đến thiết giáp chở quân để ẩn náu. Một máy bay không người lái cỡ nhỏ (drone) đuổi theo rồi lao vào đuôi chiếc xe và phát nổ.

"Tất cả những gì tôi thấy là chớp lửa", trung sĩ Ukraine có tên Oleksandr kể về những gì xảy ra khi thiết giáp chở người này bị drone Nga tấn công. Vụ tập kích khiến Oleksandr cùng đồng đội bị thương, song không ai thiệt mạng.

Giao tranh trên vùng đất bằng phẳng dọc theo chiến tuyến ở tỉnh Zaporizhzhia, nơi thiết giáp chở Oleksandr bị tập kích, diễn ra ác liệt suốt 10 tháng qua với hai giai đoạn.

Ban đầu, Ukraine là bên tiến công và giành lại được Rabotino trong cuộc phản công mùa hè năm ngoái. Giờ đây các đơn vị Ukraine phải phòng thủ trước những đợt tiến công không dừng của Nga vào "chiến lợi phẩm".

Giới chuyên gia nhận định Ukraine đang áp dụng chiến thuật "cầm cự, củng cố, tấn công". Họ cố giữ phòng tuyến ở khu vực đông nam, bổ sung quân cho các đơn vị và tổ chức những vụ tập kích tầm xa bằng drone vào cơ sở dầu khí, hậu cần quân sự bên trong lãnh thổ Nga.

Vị trí làng Rabotino ở tỉnh Zaporizhzhia. Đồ họa: RYV

Tại Zaporizhzhia, chiến thuật này có nghĩa là phải bảo vệ vòng cung sâu 15 km vào khu vực Nga kiểm soát mà lực lượng Ukraine tạo ra trong cuộc phản công mùa hè năm ngoái. Ở cực nam vòng cung là làng Rabotino, nơi Ukraine tái kiểm soát vào lúc cao trào của chiến dịch phản công rồi chững lại.

Không đạt được thêm đột phá, Ukraine còn để lực lượng Nga giữ được vị trí đủ chắc chắn để phản công ngược lại. Các đơn vị Ukraine đang cố thủ tại vòng cung ở Zaporizhzhia đang bị tấn công từ ba phía và đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan.

Áp lực họ gánh chịu sẽ giảm bớt nếu rút khỏi đây, nhưng điều này báo hiệu bước thụt lùi mang tính biểu tượng trong xung đột, khi lực lượng Ukraine phải bỏ khu vực mà họ từng đánh đổi bằng tổn thất cao về nhân sự và phương tiện chiến đấu.

Một số binh sĩ Ukraine vừa trở về từ khu vực cho biết Nga pháo kích dữ dội nơi này. Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, thượng tướng Oleksandr Syrsky, ngày 29/3 nói rằng Nga bắn lượng đạn pháo nhiều gấp 6 lần Ukraine dọc theo chiến tuyến dài 1.000 km.

Vũ khí Mỹ viện trợ cho đợt phản công năm ngoái, trong đó có thiết giáp Stryker, giờ giúp bảo vệ binh sĩ Ukraine khỏi cơn mưa đạn pháo của Nga khi cố thủ thay vì tiến công.

Tuy nhiên, khoản viện trợ trị giá 60 tỷ USD cho Ukraine của Mỹ vẫn mắc kẹt tại quốc hội nước này. Gói viện trợ 300 triệu USD được công bố vào giữa tháng 3 chỉ đáp ứng được nhu cầu ngắn hạn của Ukraine.

Binh sĩ Ukraine trong chiến hào quanh khu vực làng Rabotino ngày 21/2. Ảnh: Reuters

Làng Rabotino, nơi từng có 500 người sinh sống trước chiến sự, giờ chỉ còn là đống đổ nát như hai thành phố Bakhmut và Avdeevka.

Các quan chức Mỹ nhiều lần bày tỏ lo ngại rằng Ukraine cố gắng bám trụ quá lâu tại những địa điểm như vậy, tiêu tốn binh sĩ và đạn dược để giữ những khu dân cư đổ nát với rất ít giá trị chiến lược.

Nhưng đối với Ukraine, khu vực quanh làng Rabotino vẫn là nơi đáng để họ cố thủ, ít nhất vào thời điểm này.

"Tính biểu tượng trở thành giá trị chiến lược", Yuri Sak, cựu cố vấn Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, nhận định. "Bảo vệ thành quả của đợt phản công là điều quan trọng với sĩ khí và sự ủng hộ của người dân".

Theo ông Sak, giao tranh gây tổn thất cho các đơn vị Nga tiến công nặng nề hơn lực lượng Ukraine đang phòng thủ. "Chừng nào tình hình còn diễn biến như vậy, lập trường tiếp tục bám trụ vẫn sẽ được ủng hộ", ông Sak nói. "Đây là chiến sự, do đó cả hai bên không thể tránh khỏi thương vong".

Lực lượng Nga đang tấn công dọc theo toàn bộ chiến tuyến dài 1.000 km. Quân đội Nga trong nhiều tháng qua tận dụng lợi thế về đạn dược, nhân sự và không quân.

Theo quân đội Ukraine, chỉ trong năm nay Nga thả hơn 3.500 quả bom lượn vào vị trí đối phương. Tác chiến điện tử Nga gây nhiễu tín hiệu điều khiển và hệ thống định vị của vũ khí dẫn đường bằng vệ tinh mà Ukraine sử dụng. Kết quả là Nga đạt bước tiến lớn vào giữa tháng 2 khi họ đẩy lực lượng Ukraine khỏi Avdeevka, kiểm soát thành trì ở tỉnh Donetsk sau nhiều tháng tiến công.

Đống đổ nát tại làng Rabotino tháng 8/2023. Ảnh: Reuters

Kể từ đó, Nga áp dụng chiến thuật tấn công phối hợp giữa các đợt tiến công của bộ binh và những trận mưa bom từ không quân trên 7 vị trí dọc theo mặt trận, Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine cho biết.

Ở phía đông bắc, lực lượng Nga tiến xuyên qua rừng thông về thành phố Kupyansk nằm ven sông Oskol, tìm cách đảo ngược những gì mà Ukraine đạt được trong đợt phản công chớp nhoáng vào mùa thu năm 2022.

Tại vùng Donbass, nơi có địa hình nhấp nhô, rải rác các mỏ than, nhà máy, Nga triển khai 4 mũi tấn công và tìm cách khai thác sơ hở mà Ukraine tạo ra sau khi bỏ Avdeevka. Ukraine đang cố thủ tại phòng tuyến phía tây Avdeevka, song Nga liên tục kiểm soát thêm nhiều ngôi làng gần thành phố trong tháng này.

Còn ở tỉnh Kherson, Nga liên tục đánh bật lính Ukraine khỏi tiền đồn trên bờ đông sông Dnieper, gần thủ phủ Kherson của tỉnh cùng tên. Ukraine chỉ có thể tiếp tế cho binh sĩ ở nơi này bằng thuyền và chỗ đứng của họ tại đó rất bấp bênh.

Cục diện chiến trường Ukraine. Đồ họa: Washington Post

Các quan chức Ukraine tuyên bố những trận đánh tại đây "rất đáng giá vì chúng khiến hàng chục nghìn quân nhân Nga thiệt mạng hoặc bị thương". Tuy nhiên, Washington bày tỏ hoài nghi.

"Tôi thấy chính quyền Tổng thống Joe Biden đã thất vọng", Evelyn Farkas, giám đốc viện McCain có trụ sở tại Mỹ, cho biết. "Không rõ các quyết định của quân đội Ukraine thuần túy mang tính quân sự hay bị ảnh hưởng bởi áp lực chính trị".

Binh sĩ Ukraine tại Rabotino phần nào chịu ít thương vong hơn khi chuyển sang phòng thủ. Quân nhân Nga phải rời chiến hào để tấn công, trong khi binh sĩ Ukraine chiến đấu trong công sự.

Binh nhì Oleksandr cho rằng nếu Kiev rút quân khỏi đây, binh sĩ Ukraine rồi cũng sẽ phải chiến đấu ở các vị trí khác trong điều kiện tương tự. "Chúng tôi cần phòng thủ từng tấc đất", anh nói.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, Reuters, All Sides)