Nguyên nhân nào gây nổ nồi hơi, phòng tránh ra sao?

Nồi hơi là thiết bị phổ biến trong hoạt động của nhiều ngành công nghiệp hiện nay và cần đội ngũ có chuyên môn vận hành để đảm bảo an toàn.

Ngày 1-5, một vụ nổ nồi hơi tại huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai khiến nhiều công nhân thương vong. Vụ việc vẫn đang được các cơ quan chức năng điều tra làm rõ.

Nguyên nhân gây nổ nồi hơi

Nồi hơi công nghiệp là một loại thiết bị được sử dụng rộng rãi để sản xuất hơi nước từ nước, phục vụ cho nhiều ứng dụng trong các ngành công nghiệp như sản xuất, xử lý thực phẩm hay phát điện.

Chẳng hạn trong ngành dệt may, hơi nước từ lò hơi dùng để ủi phẳng quần áo. Trong ngành dệt, nồi hơi được dùng để sấy khô vải, còn trong ngành gỗ dùng để sấy khô gỗ tươi...

Các chuyên gia từ Thermodyne, doanh nghiệp sản xuất nồi hơi công nghiệp lớn tại Ấn Độ, giải thích nồi hơi thường hoạt động dựa trên nguyên lý chuyển hóa năng lượng từ nhiên liệu (đốt củi, trấu, dầu…) hoặc điện để chuyển thành nhiệt, sau đó nhiệt sẽ làm nóng nước để tạo ra hơi nước trong môi trường được tăng cường áp lực.

Theo Thermodyne, quá áp là nguyên nhân phổ biến nhất gây nổ nồi hơi. Khi áp suất trong nồi hơi vượt quá giới hạn thiết kế có thể dẫn đến hư hỏng cấu trúc của nồi hơi và cuối cùng là gây nổ.

Một số vật liệu bị ăn mòn cũng có thể gây nổ. Quá trình ăn mòn do hơi nước làm yếu cấu trúc của nồi hơi theo thời gian, đặc biệt là trong môi trường công nghiệp.

Ngoài ra, nếu nước sử dụng trong nồi hơi chứa nhiều tạp chất cũng có thể dẫn đến tích tụ cặn bã và gây nóng quá mức cục bộ, cuối cùng có thể dẫn đến nổ.

Năm 2013, một vụ nổ nồi hơi tại Louisiana, Mỹ khiến 2 người chết và 167 người bị thương. Vụ việc bắt đầu khi áp suất trong một thiết bị tăng đột ngột, dẫn đến nổ nồi hơi và hỏa hoạn.

Một vụ nổ nồi hơi tại Mỹ - Ảnh: ELECTRICAL ENGINEER

Giữ an toàn ra sao?

Theo Cơ quan Bảo vệ sức khỏe và An toàn lao động (Mỹ), điều đầu tiên và trên hết là những người vận hành cần theo dõi, kiểm soát chặt chẽ áp suất và nhiệt độ trong nồi hơi giúp ngăn ngừa tình trạng quá áp.

Hiện nay, phần lớn nồi hơi được thiết kế với các van giảm áp. Các van này nên được kiểm tra và thử nghiệm thường xuyên để đảm bảo hoạt động tốt.

Tiếp theo là xử lý nước nồi hơi để ngăn ngừa tích tụ cặn bã, ăn mòn và sự phát triển của vi sinh vật trong hệ thống. Cần có các nhân viên có chuyên môn kiểm soát chặt chẽ chất lượng nước và thường xuyên kiểm tra các thông số chất lượng nước.

Các chuyên gia từ tập đoàn sản xuất nồi hơi Burnn Boiler & Mechanical (Mỹ) khuyên công nhân cần vệ sinh và bảo trì thường xuyên các thành phần liên quan đến đốt cháy như đường ống nhiên liệu và đầu đốt để ngăn ngừa rò rỉ nhiên liệu và các nguy hiểm khác có thể dẫn đến cháy nổ.

Ngoài ra, những công ty có sử dụng nồi hơi cần nắm rõ các quy tắc khẩn cấp trong trường hợp sự cố. Công nhân cần được huấn luyện cách sử dụng thiết bị PPE, cách xử lý khi có báo động, rò rỉ hoặc các tình huống khẩn cấp khác một cách nhanh chóng và chính xác.

"Công nhân nên được huấn luyện đầy đủ và thường xuyên cập nhật kiến thức về vận hành an toàn nồi hơi, những nguy cơ có thể xảy ra và các biện pháp phòng tránh tai nạn", chuyên gia từ Burnn Boiler & Mechanical nhấn mạnh.