Người mẹ 97 tuổi, đứa con tâm thần và vụ kiện với mảnh đất 20m2

Hàng chục năm sống trong chái nhà chỉ hơn 20m2, cụ già 97 tuổi cùng cậu con trai tâm thần phải ngồi xe lăn hầu tòa vì tranh chấp đất.

Ông Quốc và cụ Nguyễn Thị Mỹ tại TAND TP Hội An - Ảnh: B.D.

Hôm 27-12, Tòa án nhân dân TP Hội An (Quảng Nam) đã mời những người liên quan trong vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất tại phường Minh An lên tòa để phổ biến một số thủ tục theo quy định.

Mẹ ngồi xe lăn, con tâm thần ngờ nghệch đến tòa vì vụ kiện khó tin

Tại tòa, cụ Nguyễn Thị Mỹ (97 tuổi) cùng cậu con trai bị tâm thần Nguyễn Văn Quốc (63 tuổi) được cán bộ hướng dẫn các thủ tục để đi giám định năng lực hành vi dân sự.

Do đã quá già yếu, cụ Mỹ phải ngồi trên xe lăn, tay chân run lẩy bẩy và được người cháu là ông Nguyễn Mi đẩy tới tòa. Ông Quốc mặc quần đùi, đi bộ lẽo đẽo theo mẹ.

Khi tới phòng làm việc của cán bộ tòa, người đàn ông 63 tuổi này nhất quyết không chịu đi vào mà ngồi vắt chân lên chiếc ghế gỗ đặt phía trước. Thấy ai đi qua ông cũng chào hỏi, cười nói ngô nghê như đứa trẻ.

Tại tòa, hình ảnh của mẹ con cụ Mỹ khiến ai nhìn thấy đều ái ngại.

Cụ Mỹ ốm yếu, tai gần như bị điếc hoàn toàn, tay chân khó cử động và ngồi trên xe lăn. Cán bộ tòa án mỗi lần phổ biến nội dung gì đều phải hét to hai, ba lần và hỏi lại cụ Mỹ rằng có nghe rõ không. Đáp lại, cụ Mỹ cười móm mém như chẳng hiểu được chuyện gì đang diễn ra.

Ông Nguyễn Mi cho biết do mẹ con cụ Mỹ gần như không nhận biết được mọi thứ xung quanh nên mọi công việc cho tới đi lại hầu tòa đều do ông hỗ trợ.

"Cụ Mỹ già yếu quá rồi, trong khi Quốc thì tâm thần. Bảo đi đâu thì nắm tay dắt đi đấy chứ hai mẹ con cũng chẳng biết thế nào là kiện tụng, là ra tòa..." - ông Mi nói.

Bị kiện đòi chái nhà nhỏ xíu

Theo thông báo thụ lý vụ án, ngày 15-11 vừa qua TAND TP Hội An thụ lý vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất. Nguyên đơn là ông Lý Trung (53 tuổi), sinh sống tại đường Trần Hưng Đạo (TP Hội An) và bị đơn là cụ Nguyễn Thị Mỹ. Ông Trung ủy quyền cho một người khác tiến hành các thủ tục pháp lý.

Ông Trung khởi kiện yêu cầu cụ Mỹ, gần bên nhà mình, tháo dỡ toàn bộ vật kiến trúc trên khu đất 12,8m² lâu nay mẹ con cụ đang ở tại địa chỉ 47/24B Trần Hưng Đạo, hoàn trả lại mặt bằng. Theo tòa, vụ việc đã qua nhiều lần hòa giải nhưng vẫn chưa thành.

Theo ông Nguyễn Mi, khu đất mà cụ Mỹ cùng ông Quốc lâu nay sinh sống vốn được mua lại của người khác vào năm 1967. Khu đất chỉ vẻn vẹn 21,5m², rộng 3,93m và dài 5,5m.

Để có chỗ ở, gia đình cụ Mỹ đã rào tường bao, lợp tôn che chắn. Đó là nơi sinh sống của một gia đình thuộc diện trợ cấp đặc biệt của TP Hội An suốt hàng chục năm qua. Vì quá nhỏ, quá sơ sài nên không ai nghĩ rằng tới một ngày chái nhà này lại phát sinh tranh chấp.

Mới đây, gia đình cụ Mỹ bất ngờ được tòa thông báo việc hàng xóm là ông Lý Trung khởi kiện yêu cầu hoàn trả lại gần 13m² trong tổng số 21,5m² mà mẹ con cụ Mỹ đang ở. Phía ông Trung cho rằng lâu nay phần đất mà mẹ con cụ Mỹ đang ở là được gia đình ông cho ở nhờ. Diện tích này có đầy đủ giấy tờ hợp pháp.

Ông Nguyễn Mi nói rằng vì quá nghèo khổ, đất lại có giấy tờ mua từ năm 1967 nên cả cụ Mỹ và chồng là ông Nguyễn Đường đều không biết cách để làm "sổ đỏ". Hai vợ chồng hằng ngày gánh nước kiếm sống, nuôi đứa con bị tâm thần.

"Gia đình chúng tôi vô cùng bất ngờ vì thực tế tới nay cũng chưa hiểu vì sao đất của mình mà lại nằm trong sổ đỏ của người hàng xóm.

Cụ Mỹ thì quá già, mất hẳn năng lực hành vi dân sự, ông Quốc thì bị tâm thần. Mọi việc tôi phải đứng ra lo liệu. Chỉ mong tòa làm rõ trắng đen, giữ lại được mảnh đất làm chỗ tá túc cuối đời cho hai mẹ con, chứ nếu bị thu hồi theo đề nghị của nguyên đơn thì họ phải ra đường" - ông Nguyễn Mi, cháu cụ Mỹ, nói.

Chái nhà nhỏ nơi mẹ con cụ Mỹ tá túc lâu nay - Ảnh: B.D.

Gia đình gánh nước nổi tiếng ở Hội An

Vụ việc của mẹ con cụ Mỹ dù tính chất chỉ là vụ tranh chấp quyền sử dụng đất đơn thuần nhưng được chính quyền và người dân Hội An đặc biệt quan tâm.

Cụ Mỹ có chồng là ông Nguyễn Đường (mất năm 2019), con trai tâm thần là ông Nguyễn Văn Quốc. Khi còn sống, ông Nguyễn Đường hằng ngày cõng bộ gánh nước bán cho bà con phố cổ. Công việc và hình ảnh đáng thương của ông luôn gây thương cảm cho người dân lẫn khách du lịch tới Hội An.

Năm 2014, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục về "Người gánh nước thuê trong thời gian dài nhất Việt Nam" cho ông Nguyễn Đường.

Đặc biệt sau khi ông Đường mất, cậu con trai Nguyễn Văn Quốc cũng cuốc bộ ra phố gánh nước thuê "kế nghiệp" cha mình.

Mỗi gánh nước đổ tới từng gia đình, ông Quốc được bà con cho tiền tùy tâm, lúc chỉ vài ngàn đồng nhưng có lúc cả trăm ngàn. Khoản tiền này cũng thỉnh thoảng có các đoàn hảo tâm tới hỗ trợ giúp hai mẹ con ông Quốc sống qua ngày.

Hoàn cảnh đáng thương và đặc biệt của gia đình mẹ con ông Quốc cũng được chính quyền và các đoàn thể TP Hội An đặc biệt quan tâm, tìm mọi nguồn lực để giúp đỡ.