Lực lượng 'cảnh sát tự xưng' cai quản đường phố Gaza

Các phe phái ở Gaza đã tự thành lập một nhóm vũ trang làm nhiệm vụ trị an ở Rafah, sau khi lực lượng cảnh sát của Hamas rút xuống địa đạo.

Một nhóm 9 người đàn ông bịt mặt hoặc mũ trùm đầu, tay cầm dùi cui và súng trường, rảo bước tuần tra trên đường phố Rafah, đô thị nằm ở cực nam Dải Gaza. Họ không mặc bất cứ đồng phục nào của lực lượng an ninh, mà chỉ đeo trên đầu dải băng trắng có dòng chữ "Ủy ban Bảo vệ Nhân dân" (PPC) để nhận diện.

Hình ảnh này bắt đầu xuất hiện ở thành phố Rafah từ cuối tháng trước, sau khi lực lượng cảnh sát của Hamas ngừng làm việc để xuống địa đạo ẩn nấp, với lý do họ đang bị không quân Israel nhắm mục tiêu.

Cơ quan Liên Hợp Quốc về Hỗ trợ và Việc làm cho Người tị nạn Palestine (UNRWA) trước đó cho biết lực lượng cảnh sát của Hamas ở Dải Gaza đã từ chối hộ tống các đoàn xe cứu trợ, sau khi một số thành viên của họ thiệt mạng do bị Israel không kích.

"Chúng tôi muốn kiểm soát đường phố để bảo đảm rằng vẫn còn nơi an toàn ở dải đất này và bảo vệ mọi người khỏi các các mối đe dọa", một thành viên của PPC nói.

Thành viên nhóm PPC tại Rafah ngày 6/3. Ảnh: AFP

Người này cho biết PPC được Bộ Nội vụ Gaza do Hamas điều hành và "các phe phái chính trị hiện diện trên đường phố ở Dải Gaza" hợp tác thành lập, với nhiệm vụ bảo đảm trật tự trị an và ngăn chặn hành vi tăng giá hàng hóa để trục lợi.

Hiện chưa rõ mối quan hệ cụ thể giữa PPC và lực lượng Hamas. Bộ Nội vụ Gaza và một số nhóm vũ trang khác ở dải đất chưa đưa ra bình luận.

Chiến sự ở Dải Gaza bùng phát vào tháng 10/2023, sau khi lực lượng Hamas mở cuộc tấn công hiệp đồng vào lãnh thổ Israel, sát hại khoảng 1.200 người và bắt hàng trăm con tin về dải đất. Quân đội Israel sau đó tiến hành không kích trả đũa quy mô lớn vào Dải Gaza trước khi điều bộ binh tiến vào đây, nhằm "xóa sổ tận gốc rễ" nhóm vũ trang.

Chiến sự và vòng phong tỏa của Israel đã gây ra tình trạng khan hiếm tất cả các loại hàng hóa ở Dải Gaza, do Israel chỉ cho phép viện trợ nhân đạo vào dải đất. Hàng viện trợ cũng chỉ được vận chuyển đến vùng lãnh thổ một cách nhỏ giọt, ít hơn nhiều so với số thực phẩm, thuốc men từng được đưa tới đây trước khi xung đột bùng phát.

Tình trạng này đã đẩy giá cả hàng hóa tăng phi mã, điều khiến người địa phương phẫn nộ, trong bối cảnh phần lớn đã bị mất nhà cửa do chiến sự và phải tá túc bên trong những căn lều tạm bợ hoặc các trại tị nạn, không có gì ngoài một ít tài sản và bộ quần áo trên người.

Hiện có khoảng 1,5 triệu người Palestine đang trú ngụ ở thành phố Rafah, sau khi chạy nạn từ các vùng khác do chiến sự.

Một số tiểu thương lợi dụng hiện tượng khan hiếm hàng hóa để tăng giá, khiến cuộc sống của người dân càng thêm khó khăn. "Bộ Kinh tế đã quy định giá cho mọi loại hàng hóa và mọi người đều nên tuân thủ", một thành viên của PPC nhấn mạnh.

Thành viên nhóm PPC tuần tra đường phố Rafah ngày 4/3. Ảnh: Reuters

Người này cho biết họ đã cảnh báo những tiểu thương bán hàng với giá quá cao và sẽ tịch thu hàng hóa của những ai tái phạm nhiều lần, để bán lại cho người dân với mức giá đã được quy định.

Lực lượng PPC nhận được ủng hộ của một bộ phận người dân ở Rafah. Khi thành viên của nhóm lần đầu xuất hiện ở các khu chợ tại thành phố, hàng chục thanh niên đã tụ tập xung quanh họ để huýt sáo, vỗ tay và hô khẩu hiệu bày tỏ thái độ ủng hộ.

"Họ đáp lại lời kêu gọi của chúng tôi và bảo vệ mọi người khỏi tình trạng giá cả tăng cao", Akram, một cư dân địa phương bất mãn trước tình trạng lạm phát mất kiểm soát ở Rafah, cho hay. "Tôi đã phải bỏ thuốc lá vì một điếu giờ có giá tương đương một bao thuốc hồi trước".

Dù vậy, người cha của 4 đứa con này cho biết mình chỉ ủng hộ ý tưởng thành lập các nhóm như PPC lúc đầu. Ông sau đó nhận ra rằng lực lượng này hoạt động không hiệu quả, thậm chí đang nhắm vào nhầm người.

"Họ nên tập trung làm nhiệm vụ ở cửa khẩu Rafah, nơi hàng hóa được đưa vào Dải Gaza. Họ phải gây sức ép để các thương gia hạ giá hàng hóa xuống", Akram nói.

Một cư dân Rafah khác cho biết những người bán hàng với giá cao ở chợ thường là dân tị nạn và bản thân họ cũng đã bị ép phải mua hàng với giá bất hợp lý từ những kẻ trục lợi khác. "Tại sao Bộ Kinh tế không thể tự thành lập các nhóm quản lý thị trường?", người này đặt câu hỏi.

Một số người dân cũng bày tỏ lo ngại trước ý tưởng để những người đàn ông bịt mặt, cầm súng phụ trách việc trị an trên đường phố.

"Nếu chúng ta có lực lượng cảnh sát thật sự, những người không bịt mặt và có phù hiệu, danh tính rõ ràng, mọi thứ sẽ diễn ra trật tự và thoải mái hơn nhiều", một người nêu quan điểm.

Không thành viên nào của PPC tiết lộ họ tên đầy đủ do sợ bị quân đội Israel xác định danh tính, hoặc bị những người họ tịch thu hàng hóa trả thù. Những người ủng hộ nhóm cũng lo ngại rằng Israel có thể coi họ là lực lượng ủng hộ Hamas.

Vị trí Rafah và các đô thị ở Dải Gaza. Đồ họa: BBC

Phạm Giang (Theo Reuters)