Giải mã bí ẩn 'làng công chúa' nổi danh đất Cảng

10:45 01/02/2025
"Cổ Trai Đế vương, Trà Phương Công chúa"

Theo sử sách, tên cổ của làng Trà Phương vốn là Trà Hương, thuộc huyện Nghi Dương, xứ Hải Dương. Năm 1813, do kiêng húy, nhà Nguyễn đã đổi thành Trà Phương.

Dấu ấn đậm nét nhất của làng Trà Phương gắn liền với Vương triều nhà Mạc (1527- 1593). Câu đồng dao "Cổ Trai Đế vương, Trà Phương Công chúa" được truyền tụng qua bao thế hệ, như một niềm tự hào sâu sắc của người dân Trà Phương về Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn - vợ vua Mạc Đăng Dung. Bà là người con gái tài sắc vẹn toàn của làng, để lại dấu ấn rực rỡ trong lịch sử.

Làng Trà Phương, xã Kiến Hưng (mới), có ngôi đình thờ Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn - vợ vua Mạc Đăng Dung.

Lịch sử và truyền thuyết ghi lại, vào giữa thế kỷ XVI, tại làng Trà Phương có cô thiếu nữ Vũ Thị Ngọc Toàn nổi danh khắp vùng vì vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Sau này bà trở thành chính phi của Mạc Thái Tổ Mạc Đăng Dung. Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn không chỉ nổi tiếng về nhan sắc mà còn cả về đức độ.

Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn có công lớn với dân làng, mua ruộng cấp cho dân nghèo, tu sửa Chùa cảnh, tạc tượng đúc chuông chấn hưng Phật giáo. Khi Thái Hậu mất, dân làng suy tôn bà là Thành Hoàng làng.

Những câu thơ lưu truyền miêu tả về đẹp về vẻ đẹp của bà:

"Thật là Quốc sắc thiên hương

Ôi! người con gái Trà Phương yêu kiều

Mày ngài mắt phượng mỹ miều

Làn môi tươi thắm bao nhiêu sắc hồng

Hàm răng như ngọc trắng trong

Tóc mây tha thướt tươi hồng làn da".

Thừa hưởng vẻ đẹp ấy, các cô gái làng Trà vừa xinh đẹp vừa mộc mạc, giản dị nhưng lại thanh tao, đầy sức hút.

Tìm về làng Trà Phương vào một ngày giáp Tết Ất Tỵ 2025, phóng viên Báo điện tử VTC News có dịp được gặp và trò chuyện cùng ông Ngô Duy Chiểu (SN 1948), nguyên Phó ban Tuyên giáo huyện uỷ Kiến Thuỵ để tìm hiểu về vẻ đẹp của biết bao thế hệ con gái làng Trà.

Trong trí nhớ của ông Chiểu, con gái làng Trà đẹp lắm, “mắt phượng mày ngài”, da trắng như trứng gà bóc, môi đỏ, tóc dài thướt tha, yêu kiều. Biết bao Chánh tổng, bá hộ đến làng tìm gái đẹp để cưới.

Ông tự hào kể về những vẻ đẹp "sắc nước hương trời" của những cô gái làng Trà khi xưa, đặc biệt là 3 chị em gái: bà Ngô Thị Dĩnh, bà Ngô Thị Cói, bà Ngô Thị Rồng... đẹp nức tiếng hồi đầu thế kỉ XX mà cho tới ngày nay dân làng còn ca tụng. Họ không chỉ đẹp người mà còn đẹp nết, đảm đang, tháo vát, chịu thương chịu khó.

Ngày nay, vẻ đẹp con gái làng Trà vẫn nức tiếng gần xa. Trong cuộc thi Hoa khôi Sinh viên 2016, Ngô Mai Phương, nữ sinh làng Trà Phương đã đoạt giải Á khôi 1 và Miss Thân thiện của cuộc thi, đem lại niềm hãnh diện cho quê hương.

Hoa khôi Ngô Mai Phương - niềm hãnh diện của quê hương Trà Phương. (Ảnh: Facebook nhân vật)

Giải mã bí ẩn "làng công chúa"

Theo lịch sử được lưu truyền, làng Trà Phương là một vùng quê có từ thời Hùng Vương, thuộc bộ Dương truyền, hình sông thế núi, đồng ruộng bằng phẳng đẹp đẽ, một vùng sơn thủy hữu tình. Phía Đông Bắc giáp sông Đa Độ uốn lượn - Tây Nam có con đầm dài từ Thiên Cầm đến Kỳ Sơn gọi là Dải yếm Chúa.

Núi Trà như bức bình phong thiên nhiên chắn phía Đông của làng. Trên đỉnh núi có bàn Cờ Tiên, dưới chân núi có đền Linh Quy thờ Thần Rùa Vàng, trong núi có hang động thờ Bà Chúa Thao. Ở di tích đền Linh Quy có tảng đá tự nhiên giống y như một con rùa lớn, tương truyền vô cùng linh thiêng. Dân làng thường đến thắp hương, chiêm bái.

Đặc biệt, làng Trà Phương có 2 giếng cổ có từ thế kỉ XV ở chân núi Trà. Nước trong mát quanh năm và ngọt hơn nước mưa, mùa hè cả Tổng đến lấy nước. Biết bao đời dân làng gánh nước ở đây để uống. Họ còn truyền tai nhau, có lẽ do uống nước từ dòng chảy chắt chiu từ lòng đất núi Trà mà người con gái làng Trà mới xinh đẹp động lòng người đến vậy. Cũng từ đó hình thành câu ca "Giếng Trà Phương vừa trong vừa mát...".

Người làng Trà vẫn lưu truyền truyền thuyết về gương lược, dải yếm mà Bà Công chúa, sau này là Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn để lại cho cháu con.

Giữa cánh đồng xanh ngát rộng lớn gần chân núi có một thửa ruộng hình tròn gọi là Gương Trời. Mùa đông hay mùa hè nắng hạn, thửa ruộng vẫn có nước ngầm từ núi chảy ra quanh năm trong vắt, lấp lánh như mặt gương. Lại có mấy thửa ruộng phía trên trông như chiếc lược, tục gọi là gương lược của Trời, cho nên gái Trà Phương rất đẹp.

Trải qua sự dịch chuyển của thời gian, vạn vật đổi dời, 2 giếng cổ này chỉ còn lưu giữ được 1 giếng, các dấu tích cổ xưa cũng mai một dần. Thế nhưng câu chuyện về thửa ruộng mang hình gương, lược, giếng nước trong nay vẫn còn như sự giải thích cho việc con gái làng Trà thường sở hữu nhan sắc hơn người.

Con gái làng Trà Phương không chỉ đẹp người mà còn đẹp nết, chịu thương chịu khó (Ảnh tư liệu của Làng Văn hóa Trà Phương)

Lý giải về vẻ đẹp của người con gái làng Trà, nhà sử học Ngô Đăng Lợi, nguyên Chủ tịch Hội sử học Hải Phòng, nhận định có thể do làng có địa thế phong thủy đặc biệt và lịch sử gắn với Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn.

Đứng trên núi Trà nhìn xuống, những thửa ruộng tự nhiên mang dáng hình giống chiếc lược, chiếc gương và con dao bổ cau – những đồ vật “bất li thân” của người con gái xưa. Chân núi còn có miếu thờ thần Rùa linh thiêng và giếng cổ với dòng nước mát trời cho. Những yếu tố “địa linh” ấy đã góp phần hình thành nên vẻ đẹp của gái làng Trà.

Trà Phương xưa nơi đầm cửa phủ thường mở hội đua thuyền, đêm trăng trai gái hát đúm, hát giao duyên cực hay của vùng đất Kiến Thuỵ. Trà Phương nay dù phát triển hiện đại nhưng vẫn lưu giữ trong mình những dấu tích xưa, là minh chứng về một thời kỳ lịch sử đáng tự hào của “làng công chúa” nổi danh tứ phương.

Có thể bạn quan tâm
EVNHANOI kêu gọi hưởng ứng Giờ Trái Đất 2025

EVNHANOI kêu gọi hưởng ứng Giờ Trái Đất 2025

12:45 20/03/2025

Trong bối cảnh tài nguyên năng lượng trên thế giới đang dần cạn kiệt và môi trường đang bị ô nhiễm, việc chuyển dịch sang một lối sống xanh và bền vững không chỉ giúp gia đình bạn giảm chi phí mà còn góp phần bảo vệ môi trường, kiến tạo tương lai xanh cho thế hệ mai sau. Năng lượng có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của nền văn minh con người. Tuy nhiên, năng lượng không phải là nguồn tài nguyên vô hạn. Việc cân bằng giữa nhu cầu,...

Canada tiếp tục trả đũa Mỹ, áp thuế 25% với xuất khẩu điện

Canada tiếp tục trả đũa Mỹ, áp thuế 25% với xuất khẩu điện

12:01 20/03/2025

Tỉnh đông dân nhất Canada áp thuế 25% với xuất khẩu điện sang Mỹ trong bối cảnh cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump leo thang.

Norovirus bùng phát tại Nhật Bản, Đài Loan xuất hiện biến thể mới

Norovirus bùng phát tại Nhật Bản, Đài Loan xuất hiện biến thể mới

12:00 20/03/2025

Ca nhiễm Norovirus tại Nhật Bản gia tăng mạnh, trong khi biến thể mới của chủng GII.17 xuất hiện ở Đài Loan, gây lo ngại về tốc độ lây lan của dịch bệnh.

Hiện trạng khu vực ven Hồ Tây sắp xây cầu cạn, mở rộng đường lên 21m

Hiện trạng khu vực ven Hồ Tây sắp xây cầu cạn, mở rộng đường lên 21m

12:00 20/03/2025

Mới đây, UBND TP Hà Nội thống nhất phương án xây dựng cầu cạn nối giữa hồ Thủy Sứ với Đầm Trị, đồng thời cải tạo, nâng cấp, mở rộng các tuyến đường xung quanh Hồ Tây. Việc mở rộng và cải tạo này được kỳ vọng sẽ cải thiện khả năng lưu thông, đồng thời đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị trong tương lai. Ngoài ra, kế hoạch này cũng nhằm nâng cao cảnh quan đô thị, tạo không gian sống và làm việc thuận lợi cho cư dân và du khách. Khu vực phố Quảng An...

Bình Thuận: Xử lý nghiêm việc tự ý cắt mở hàng rào thả gia súc vào cao tốc

Bình Thuận: Xử lý nghiêm việc tự ý cắt mở hàng rào thả gia súc vào cao tốc

12:00 20/03/2025

UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi của người dân tự ý cắt mở hàng rào kẽm gai, chăn thả gia súc, vật nuôi trong phạm vi hành lang an toàn giao thông đường bộ.

Chủ tịch Quốc hội: Chính phủ, Thủ tướng làm việc ngày đêm, nhiều việc chưa có tiền lệ

Chủ tịch Quốc hội: Chính phủ, Thủ tướng làm việc ngày đêm, nhiều việc chưa có tiền lệ

12:00 20/03/2025

Chiều 17-3, Đảng ủy Chính phủ và Đảng ủy Quốc hội tổ chức hội nghị thông qua dự thảo báo cáo của đoàn kiểm tra số 1908, đoàn kiểm tra số 1910 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2025 đối với Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ.

Hai mẹ con cô giáo chết thương tâm do tài xế xe tải chạy lấn làn đường

Hai mẹ con cô giáo chết thương tâm do tài xế xe tải chạy lấn làn đường

15:45 19/03/2025

Tài xế xe tải đi không đúng làn đường, phần đường, dẫn đến vụ tai nạn khiến hai mẹ con cô giáo đi xe máy tử vong.

Công an vào cuộc vụ nhóm người hành hung nữ nhân viên trạm y tế xã

Công an vào cuộc vụ nhóm người hành hung nữ nhân viên trạm y tế xã

11:45 18/03/2025

Trong lúc sơ cứu vết thương, nữ nhân viên trạm y tế xã tại Gia Lai mâu thuẫn với bệnh nhân và người nhà rồi bị hành hung tập thể. Chồng bà sau đó đi tìm nhóm trên đánh trả.

Dự kiến dành 10.000 tỉ đồng để triển khai Nghị quyết 57

Dự kiến dành 10.000 tỉ đồng để triển khai Nghị quyết 57

08:00 18/03/2025

Thủ tướng Chính phủ cho biết dự kiến dành khoảng gần 10.000 tỉ đồng để thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ.

Co loi xay ra
Co loi xay ra
Ago Mom cải thiện khả năng thụ thai, tình trạng hiếm muộn ở phụ nữ
Ago Dad hỗ trợ sức khỏe sinh sản nam giới bổ sung dưỡng chất cần thiết, tăng cường sức khỏe, bổ thận và ích tinh cho nam giới