Cơ chế luân phiên làm vua ở Malaysia
Vua Malaysia được chọn từ 9 tiểu vương lãnh đạo 9 bang, thay phiên nhau theo nhiệm kỳ 5 năm.
Ngày 17/1, Vua Malaysia Abdullah Ahmad Shah và Hoàng hậu Tunku Azizah Aminah Maimunah Iskandariah xuất hiện trên TV3 và dẫn bản tin lúc 20h của kênh truyền hình này, thu hút nhiều chú ý.
Bản tin đặc biệt được ghi hình khi hai người tới thăm tập đoàn truyền thông Media Prima Group, đánh dấu một trong những hoạt động cuối cùng của Vua Abdullah và vợ, trước khi hết nhiệm kỳ 5 năm làm vua ngày 31/1.
Quốc vương là nguyên thủ quốc gia, người lãnh đạo Hồi giáo và tổng tư lệnh của quân đội Malaysia. Chế độ quân chủ lập hiến Malaysia có hệ thống chọn lựa quốc vương độc đáo. Tiểu vương tại 9 trong số tổng cộng 13 bang của Malaysia thay phiên trị vì đất nước trong nhiệm kỳ 5 năm.
9 tiểu vương sẽ tổ chức bỏ phiếu kín để chọn tân vương. Thực tế, thứ tự luân phiên đã được định sẵn theo truyền thống nên lá phiếu chỉ có duy nhất tên của tiểu vương đến lượt lên ngôi.
Mỗi tiểu vương sẽ phải nêu ra lý do họ cảm thấy người được chọn xứng đáng với vị trí nhà vua. Ứng viên cần đạt đa số phiếu để trở thành tân vương. Sau khi công bố kết quả, các lá phiếu sẽ bị tiêu hủy trước sự chứng kiến của 9 nhà lãnh đạo. Vua Abdullah, tiểu vương bang Pahang, đã lên ngôi năm 2019.
Quốc vương chủ yếu đóng vai trò nghi thức. Hiến pháp liên bang Malaysia yêu cầu nhà vua đưa ra quyết sách theo tư vấn của thủ tướng và nội các.
Tuy nhiên, những biến động chính trị trong vài năm gần đây đã khiến chế độ quân chủ đóng vai trò lớn hơn. Quốc vương có quyền bổ nhiệm một thủ tướng mà ông tin là giành được đa số ủng hộ trong quốc hội. Quyền hạn này chưa từng được sử dụng cho đến năm 2020, bởi thủ tướng Malaysia thường được chọn thông qua bầu cử.
Vua Abdullah đã bổ nhiệm ba thủ tướng gần nhất của quốc gia này trong thời gian vị trí lãnh đạo chính phủ bị bỏ trống vì những mâu thuẫn nội bộ trong liên minh cầm quyền.
Năm 2020, khi thủ tướng Mahathir Mohamad từ chức, Vua Abdullah đã họp với 222 nghị sĩ để tìm ra người có thể giành được ủng hộ từ đa số quốc hội, thành lập chính phủ tiếp theo. Sau loạt cuộc họp, Vua Abdullah bổ nhiệm Muhyiddin Yassin. Năm 2021, khi ông Muhyiddin mất đa số ủng hộ, Vua Abdullah chọn Ismail Sabri Yaakob làm thủ tướng mới sau loạt cuộc họp tương tự.
Tháng 10/2022, ông Ismail tuyên bố giải tán quốc hội và tổ chức tổng tuyển cử sớm. Nhưng cuộc tổng tuyển cử kết thúc mà không bên nào trong hai liên minh lớn có đủ ghế cần thiết để lập chính phủ trước hạn chót. Tháng 11/2022, Vua Abudullah chỉ định ông Anwar Ibrahim làm thủ tướng, chấm dứt bế tắc chính trị ở Malaysia.
Sau bản tin TV3 ngày 17/1, nhiều người Malaysia gửi lời cảm ơn Vua Abdullah đã dìu dắt đất nước trong cơn khủng hoảng chính trị những năm qua.
Quốc vương còn có quyền ân xá cho những người bị kết án. Các động thái và phát ngôn của nhà vua cũng có sức ảnh hưởng xã hội lớn.
Năm 2021, chính phủ thủ tướng Muhyiddin dỡ bỏ lệnh phong tỏa Covid-19 mà không xin ý kiến Quốc vương và quốc hội. Hoàng gia Malaysia sau đó chỉ trích chính phủ quyết liệt. Sau chỉ trích, các nghị sĩ đối lập tố thủ tướng Muhyiddin "phản quốc", yêu cầu ông từ chức.
Sau khi Vua Abdullah hết nhiệm kỳ ngày 31/1, tiểu vương bang Johor Ibrahim Iskandar, 65 tuổi, sẽ kế nhiệm. Ông Ibrahim thường thể hiện các quan điểm chính trị và có quan hệ tốt với Thủ tướng Anwar.
Tiểu vương bang Johor cũng là một doanh nhân, tham gia từ lĩnh vực bất động sản đến khai thác mỏ. Ông Ibrahim có bộ sưu tập ôtô, môtô đồ sộ. Ông ủng hộ thành lập đặc khu kinh tế giữa Johor và Singapore để tăng cường quan hệ.
Đức Trung (Theo Reuters, Strait Times)
Quân đội Nga là lực lượng sẵn sàng chiến đấu nhất thế giới?
10:10 20/12/2023Ngày 19/12, phát biểu tại cuộc họp của Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu cho hay, quân đội nước này hiện là lực lượng được huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu tốt nhất trên thế giới.
Canada tìm ra sát thủ giết hại loạt phụ nữ gần nửa thế kỷ trước
11:20 18/05/2024Sau 48 năm điều tra và nhờ công nghệ ADN, cảnh sát Canada xác định Gary Allen Srery là kẻ đã sát hại 4 cô gái trẻ ở vùng Calgary.
Ấn Độ và Trung Quốc tổ chức vòng đàm phán quân sự lần thứ 20
06:50 12/10/2023Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Ấn Độ ra ngày 11/10 về vòng đàm phán lần thứ 20 này đã không nêu dấu hiệu nào cho thấy có bước đột phá nhằm chấm dứt tình trạng bế tắc kéo dài ở các điểm xích mích còn lại.
Trung Quốc và Malaysia thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương
15:30 02/04/2023Thủ tướng Trung Quốc cho rằng hai nước Trung Quốc và Malaysia cần tận dụng lợi thế để thúc đẩy hợp tác song phương lên tầm cao mới, trong đó tăng cường hợp tác trong các ngành công nghiệp mới nổi.
Nga điều tiểu đoàn hàng binh Ukraine ra tiền tuyến
16:40 23/11/2023Bogdan Khmelnitsky, tiểu đoàn Nga gồm toàn hàng binh Ukraine, bắt đầu được triển khai ra chiến trường sau khi hoàn thành khóa huấn luyện kéo dài nhiều tháng.
Armenia đình chỉ tham gia CSTO, Tổng thống Belarus nói 'ra dễ vào khó', các thành viên khác phản ứng ra sao?
11:00 26/02/2024Ngày 25/2, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã đưa ra bình luận đầu tiên về thông báo của Armenia quyết định tạm dừng việc tham gia Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể (CSTO) hôm 23/2.
Thanh niên đi lậu trong càng đáp máy bay từ Algeria tới Pháp
08:20 29/12/2023Nam thanh niên hơn 20 tuổi được phát hiện trong khoang càng máy bay từ Algeria đến Paris trong tình trạng hạ thân nhiệt nghiêm trọng, nhưng vẫn còn sống.
Trung Quốc phản đối mạnh mẽ việc NATO 'tiến vào' Nhật Bản, bất chấp việc Thủ tướng Kishida trấn an
18:30 24/05/2023Ngày 24/5, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio thừa nhận, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có kế hoạch mở một văn phòng liên lạc tại nước này, khiến Trung Quốc lên tiếng phản đối.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Hàn Quốc và Nhật Bản: Bước đi tăng cường chiến lược
07:00 08/03/2024Giới quan sát nhận định, việc New Delhi đang xích lại gần cả Seoul và Tokyo cho thấy các bên “đang có cùng chí hướng“ trong nhiều vấn đề song phương và khu vực.
