Canh bạc mạo hiểm của Israel nếu tấn công tổng lực Hezbollah

Các tướng Israel đã duyệt kế hoạch tấn công vào Lebanon, nhưng cuộc chiến với Hezbollah có thể khiến Tel Aviv đối mặt nhiều rủi ro.

Ngoại trưởng Israel Israel Katz ngày 18/6 tuyên bố Tel Aviv đang tiến rất gần đến thời điểm "thay đổi luật chơi" trong cuộc xung đột với Hezbollah, nhấn mạnh rằng một "cuộc chiến tổng lực" với Israel sẽ khiến nhóm vũ trang ở Lebanon bị "hủy diệt".

Ông đưa ra tuyên bố sau khi Hezbollah tung video máy bay không người lái (UAV) trinh sát của nhóm xâm nhập không phận của Israel, ghi lại hình ảnh nhiều thành phố và khu định cư ở nước này ngay giữa ban ngày, trong đó có một phần căn cứ hải quân ở thành phố Haifa, nơi đặt cảng biển quan trọng nhất tại Israel.

Trong video cũng xuất hiện hình ảnh các cứ điểm quân sự Israel ở phía bắc, cùng các trận địa phòng không như hệ thống đánh chặn tên lửa David's Sling và tổ hợp Vòm Sắt.

Giới quan sát nhận định đây là động thái biểu dương sức mạnh quân sự của Hezbollah, cho thấy nhóm có khả năng trinh sát sâu vào lãnh thổ Israel mà không bị phát hiện, đủ sức đe dọa các hạ tầng quan trọng của đối phương.

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cùng ngày thông báo tướng Ori Gordin, người đứng đầu Bộ Tư lệnh miền Bắc Israel, và lãnh đạo Tổng cục Tham mưu Oded Basiuk đã phê duyệt kế hoạch tác chiến cho cuộc tấn công qua biên giới vào Lebanon để đối phó Hezbollah.

Nếu kế hoạch này được tiến hành, Israel sẽ mở ra mặt trận thứ hai ở miền bắc, đồng thời với cuộc chiến tại Dải Gaza, biến những cuộc đụng độ quy mô nhỏ với Hezbollah thành một cuộc chiến tổng lực với nhiều hệ quả khó lường.

Hezbollah đã dùng rocket, tên lửa, UAV tập kích Israel gần như hàng ngày kể từ khi xung đột tại Dải Gaza bùng phát tháng 10 năm ngoái, nhằm thể hiện ủng hộ với người dân Palestine và lực lượng Hamas, đồng minh của nhóm trong "trục kháng chiến" do Iran hậu thuẫn. Quân đội Israel cũng thường xuyên tấn công đáp trả Hezbollah, nhưng ở quy mô nhỏ và mức độ kiềm chế, nhằm ngăn xung đột toàn diện nổ ra.

Nhưng giao tranh giữa hai bên gần đây leo thang nghiêm trọng, sau khi IDF tập kích sát hại một chỉ huy cấp cao của Hezbollah. Nhóm vũ trang tuần trước tiến hành đợt tấn công lớn chưa từng thấy nhằm vào lãnh thổ Israel, phóng hơn 100 rocket và 30 máy bay không người lái (UAV) tự sát xuống loạt căn cứ quân sự của đối phương.

Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken ngày 18/6 cho biết mặc dù ông tin cả Israel và Hezbollah đều không muốn xảy ra xung đột toàn diện, diễn biến hiện nay cho thấy kịch bản này đang có nguy cơ xảy ra. Giới quan sát trước đó nhận định một "cuộc chiến tổng lực" giữa Israel và Hezbollah là điều không thể tránh khỏi, vấn đề chỉ là nó sẽ xảy ra khi nào.

"Không có gì phải nghi ngờ rằng tình hình dọc biên giới Israel - Lebanon hiện nay là không thể chấp nhận hay tiếp tục kéo dài. Nếu không có xung đột tại Dải Gaza, một chiến dịch quân sự lớn, thậm chí là một cuộc chiến tổng lực, đã xảy ra tại Lebanon rồi", Alon Pinkas, bình luận viên của Hareetz, nêu quan điểm.

Nếu cuộc chiến lớn xảy ra, Israel với năng lực quân sự hàng đầu thế giới có thể nhanh chóng chiếm ưu thế trước Hezbollah, giống như khi mở chiến dịch ở Dải Gaza. Nhưng giới chuyên gia cảnh báo Tel Aviv sẽ phải trả giá đắt sau những ngày đầu tiên, bởi Hezbollah có tiềm lực quân sự mạnh hơn nhiều so với Hamas.

Khói bốc lên sau đòn không kích của Israel vào thành phố Tyre ở Lebanon năm 2006. Ảnh: Wikimedia

Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Mỹ, Hezbollah là lực lượng phi nhà nước có sức mạnh quân sự lớn nhất thế giới, sở hữu kho vũ khí hiện đại nhờ sự hỗ trợ của các đồng minh như Iran hay Syria.

"Hamas là mối đe dọa chiến thuật, còn Hezbollah là mối đe dọa chiến lược với nhà nước Israel", Michael Oren, cựu đại sứ Israel tại Mỹ, cho biết.

Hezbollah ước tính có khoảng 130.000 rocket và tên lửa trong kho, đủ sức để nhanh chóng áp đảo hệ thống phòng không nhiều lớp của Israel và gây thiệt hại cho các thành phố lớn tại nước này, nếu được khai hỏa với số lượng lớn cùng lúc.

Trong cuộc tập kích hiệp đồng vào lãnh thổ Israel đầu tháng 10/2023, Hamas đã phóng hơn 5.000 rocket chỉ trong vòng 20 phút, nhiều quả đã vượt qua hệ thống Vòm Sắt và lao vào các mục tiêu ở loạt đô thị, trong đó có thành phố Tel Aviv, gây thương vong cho dân thường và hư hại cơ sở hạ tầng.

"Tôi đã đọc các ước tính về thiệt hại mà Hezbollah có thể gây ra trong vòng ba ngày và số liệu đó thực sự khủng khiếp. Họ có thể phá hủy tất cả cơ sở hạ tầng thiết yếu của chúng tôi, trong đó có nhà máy lọc dầu, căn cứ không quân và cơ sở nghiên cứu hạt nhân ở Dimona", Oren cho biết, song không tiết lộ cụ thể.

Không chỉ hậu phương Israel có nguy cơ hứng thiệt hại nặng, lực lượng nước này trên tiền tuyến tại Lebanon cũng có thể đối mặt rất nhiều khó khăn.

Kể từ sau cuộc chiến gần nhất với Israel hồi năm 2006, Hezbollah đã tích cực bổ sung vũ khí, đồng thời có thêm được nhiều kinh nghiệm tác chiến thực tế nhờ thời gian chiến đấu cùng quân đội chính quyền Tổng thống Bashar Al-Assad trong cuộc nội chiến Syria.

Khí tài Hezbollah trong cuộc tập trận ở miền nam Lebanon tháng 5/2023. Ảnh: Tasnim

Một chỉ huy Hezbollah trước đó cho biết xung đột tại Syria là "cuộc diễn tập" cho trận chiến tiếp theo với Israel.

Tương tự Hamas, Hezbollah cũng đã xây dựng mạng lưới địa đạo rộng lớn ở Lebanon, được cho là đồ sộ hơn cả hệ thống đường hầm tại Dải Gaza, có thể gây ra thách thức lớn không kém cho quân đội Israel.

Ngoài ra, trong khi Iran không thể tiếp cận Dải Gaza, nơi bị cô lập về địa lý, nước này đã xây dựng các tuyến đường tiếp tế trên bộ và trên không đến Lebanon thông qua Iraq và Syria, giúp Tehran có thể trực tiếp hỗ trợ Hezbollah trong trường hợp nổ ra xung đột toàn diện với Israel.

Lịch sử cũng không ủng hộ Israel. Trong cuộc chiến năm 2006, IDF đã phải rút khỏi lãnh thổ Lebanon sau 34 ngày giao tranh với 157 người thiệt mạng, mà không thể làm suy yếu được Hezbollah hay tái lập hiện diện vững chắc ở quốc gia này.

Một thách thức khác mà Tel Aviv dự kiến phải đối mặt nếu phát động "chiến tranh tổng lực" với Hezbollah là về ngoại giao.

Giống như Hamas ở Dải Gaza, Hezbollah được cho là hoạt động ở cả các khu vực đông dân cư, khiến việc tập kích nhóm vũ trang rất dễ gây ra thương vong lớn cho dân thường.

Trong cuộc chiến năm 2006, Israel đã bị các tổ chức nhân quyền chỉ trích mạnh mẽ vì sử dụng vũ lực quá mức cần thiết, khi tấn công cả các mục tiêu phi quân sự có liên quan tới Hezbollah như ngân hàng, trường học và văn phòng chính trị, cũng như nhắm vào hạ tầng dân sự tại Lebanon.

"Kế hoạch của Israel là phá hủy mọi dấu vết của Hezbollah ở Lebanon, đất nước mà nhóm vũ trang đang thống trị. Điều này sẽ gây ra rất nhiều thiệt hại", Jonathan Schanzer, phó chủ tịch cấp cao phụ trách nghiên cứu tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ có trụ sở tại Mỹ, nhận định.

Nếu gây thiệt hại lớn cho dân thường và cơ sở hạ tầng tại Lebanon, Israel sẽ đối mặt áp lực lớn hơn từ cộng đồng quốc tế, trong bối cảnh nước này đang hứng chỉ trích mạnh mẽ trước thương vong khổng lồ tại Dải Gaza. Theo số liệu của cơ quan y tế Gaza, chiến dịch tấn công của Israel đã khiến hơn 37.372 người thiệt mạng và 85.452 người bị thương, phần lớn là phụ nữ và trẻ em.

Thiết giáp Israel tại Dải Gaza trong ảnh đăng ngày 18/6. Ảnh: IDF

Ngay cả Mỹ, đồng minh số một của Israel, cũng đã chỉ trích Tel Aviv vì thiệt hại quá lớn với dân thường tại Gaza, trong đó có vụ không kích trại tị nạn ở Rafah đêm 26/5 khiến 45 người chết và 249 người bị thương.

Washington đang gây sức ép để Israel để chấp nhận đàm phán chấm dứt chiến sự ở Dải Gaza, giải cứu con tin và hướng tới giải pháp hai nhà nước nhằm đạt hòa bình lâu dài cho khu vực. Đây cũng được coi là giải pháp khả thi để tháo ngòi nổ chiến tranh ở miền bắc Israel.

Việc các bên đạt thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza nhiều khả năng sẽ giúp hạ nhiệt căng thẳng ở biên giới Israel - Lebanon, theo Daniel Byman, giáo sư tại Đại học Georgetown của Mỹ. "Nếu Hamas đồng ý ngừng giao tranh, Hezbollah cũng sẽ tôn trọng cam kết đó", chuyên gia này nhận định.

Phạm Giang (Theo Foreign Policy, Hareetz, Reuters)