Cách chính quyền Trump xây dựng 'cỗ máy trục xuất'

Tổng thống Trump đang đẩy mạnh chiến dịch trục xuất người nhập cư trái phép bằng cách huy động cả bộ máy chính quyền, cho thấy ông rất nghiêm túc với mục tiêu này.

Trước đây, nhiệm vụ bắt và trục xuất người nhập cư trái phép ở Mỹ chủ yếu do Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) thực hiện. Nhưng từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Donald Trump đã huy động gần như toàn bộ lực lượng hành pháp liên bang, kể cả các đặc vụ FBI, để thực hiện nhiệm vụ này.

Đây được cho là một phần trong chiến lược sâu rộng của ông chủ Nhà Trắng nhằm xây dựng bộ máy hành pháp cứng rắn và mạnh mẽ hơn. Hơn 8.000 người đã bị các cơ quan di trú liên bang bắt trong chưa đầy ba tuần từ khi ông Trump nhậm chức ngày 20/1.

Các quan chức chính quyền chưa chia sẻ chính xác số lượng người nhập cư không giấy tờ mà họ muốn bắt trong năm nay, nhưng số vụ bắt hàng ngày đã vượt qua mức trung bình hàng ngày của năm ngoái, dưới thời tổng thống Joe Biden.

Đặc vụ thuộc Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) khống chế một người được cho là nhập cư trái phép ở Silver Spring, Maryland, hôm 27/1. Ảnh: AP

Chính quyền Trump đã điều Vệ binh Quốc gia đến biên giới Mỹ - Mexico, sử dụng máy bay quân sự để hồi hương những người mới vượt biên và triển khai nhân sự từ nhiều cơ quan liên bang, kể cả từ Bộ Tư pháp, nhằm tăng cường thực thi luật nhập cư, bất chấp việc những thay đổi này có thể gây thẳng giữa các cơ quan khi họ phải vật lộn với nguồn tài chính và nhân lực hạn chế.

Giới chức cũng đang lập kế hoạch tăng cường năng lực giam giữ, chuyển những người nhập cư trái phép bị bắt tới các căn cứ quân sự và Vịnh Guantanamo, Cuba.

Chính quyền Trump cũng dự kiến sử dụng lực lượng hành pháp tại các bang và địa phương trong những tuần tới để hỗ trợ chiến dịch bắt người nhập cư không giấy tờ.

Kết hợp lại, những nỗ lực trên cho thấy Tổng thống Trump nghiêm túc như thế nào trong nỗ lực củng cố, tăng cường sức mạnh cho "cỗ máy trục xuất" của mình, giới quan sát đánh giá.

Phó chánh văn phòng Nhà Trắng phụ trách chính sách Stephen Miller hôm 28/1 trả lời phỏng vấn CNN cho hay chỉ tiêu bắt 75 người nhập cư mỗi ngày mà các văn phòng Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) được giao nên là "mức sàn, không phải mức trần".

"Mục tiêu là bắt ít nhất được con số đó, nhưng hy vọng nhiều hơn. Bộ Tư pháp sẽ tham gia chặt chẽ vào việc cung cấp nhân lực nhằm giúp ICE đạt mục tiêu", ông nói.

Theo nhiều nguồn tin, lực lượng Hải quan và Biên phòng Mỹ cũng được yêu cầu hỗ trợ ICE vì các văn phòng thực địa của cơ quan này đang phải chịu áp lực ngày càng tăng.

Máy bay quân sự Mỹ chở người di cư Guatemala đến căn cứ không quân La Aurora ở Guatemala City hôm 30/1. Ảnh: Reuters

Các chiến dịch truy quét người nhập cư trái phép đòi hỏi phải lập kế hoạch cẩn thận, giám sát kỹ lưỡng, thường được tiến hành trước bình minh. Vài tuần qua, các nhóm sĩ quan ICE, cùng với những đặc vụ từ Cục Quản lý Thực thi Ma túy và Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ, đã được triển khai trên toàn quốc để bắt những người nhập cư không giấy tờ bị coi là mối đe dọa đến an toàn công cộng và an ninh quốc gia, theo các viên chức chính quyền Trump.

Trong một cuộc phỏng vấn tháng trước, "ông trùm biên giới" của Nhà Trắng Tom Homan đã ca ngợi nỗ lực chung này, gọi đây là "bước ngoặt" và mô tả các nhóm cộng tác là những "nhân tố khuếch đại sức mạnh".

ICE trước đây thường thiếu kinh phí và có số lượng nhân viên hạn chế. Chính quyền mới đã nhận thức rõ điều đó khi họ chuẩn bị trong những tuần trước ngày nhậm chức của ông Trump, soạn thảo hàng loạt bản ghi nhớ để tăng cường nguồn lực cho cơ quan này, theo hai nguồn thạo tin.

Một trong số đó là bản ghi nhớ từ Bộ An ninh Nội địa yêu cầu chính quyền bang và địa phương hỗ trợ thực thi luật nhập cư liên bang nhằm đối phó "làn sóng di cư ồ ạt" tại biên giới Mỹ - Mexico.

Một số cựu quan chức An ninh Nội địa đã bày tỏ quan ngại rằng việc huy động lượng lớn nhân viên hành pháp sang các nhiệm vụ truy quét người nhập cư sẽ khiến những công việc quan trọng khác bị lơ là.

"Họ chắc chắn có thể làm như vậy nhưng sẽ phải đối mặt với nguy cơ các nhân viên hành pháp sẽ không thể hoàn thành những nhiệm vụ khác", người này nói.

Một "bước ngoặt" khác được chính quyền Trump đưa ra là đảo ngược hướng dẫn lâu đời về việc cấm truy quét người nhập cư tại những khu vực được coi là "nhạy cảm", như trường học, bệnh viện và nhà thờ.

Chưa rõ đã có bao nhiêu cuộc đột kích diễn ra kể từ sau ngày Tổng thống Trump nhậm chức. Các thành phố đã chuẩn bị sẵn sàng cho những cuộc đột kích quy mô lớn, nhưng truyền thông Mỹ dẫn lời các nguồn tin cho hay ICE đến nay vẫn chỉ tiến hành "các hoạt động thường lệ".

Một trong những hành động đầu tiên của Tổng thống Trump khi trở lại Nhà Trắng là tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại biên giới, cho phép chính quyền huy động nhân lực, trang thiết bị của Lầu Năm Góc tới khu vực biên giới phía nam.

Chính quyền cuối tháng trước mở rộng các chuyến bay quân sự chở người nhập cư trái phép đến Ecuador, sau màn đấu khẩu gay gắt với Colombia về vấn đề đối đãi với người nhập cư bất hợp pháp suýt dẫn đến một cuộc chiến thương mại giữa hai quốc gia.

Và theo yêu cầu từ Bộ An ninh Nội địa, Căn cứ Vũ trụ Buckley ở Colorado sẽ được sử dụng để tiếp nhận và xử lý người nhập cư bị trục xuất. Cơ sở hiện do ICE quản lý, cùng với các cơ quan khác.

"Đây chỉ là khởi đầu", Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth viết trong một bài đăng trên mạng xã hội X.

Tổng thống Trump cũng ký một bản ghi nhớ chỉ đạo chính phủ liên bang cải tạo Nhà tù Guantanamo nằm trong Căn cứ Hải quân Mỹ tại Vịnh Guantanamo ở phía đông Cuba thành nơi giam những người bị trục xuất.

Nhà tù được xây dựng sau vụ khủng bố 11/9/2001, nhằm giam các nghi phạm khủng bố. Theo một cựu quan chức An ninh Nội địa, quá trình mở rộng nhà tù sẽ mất khoảng 30 ngày, tùy thuộc vào nguồn hỗ trợ nào có thể được huy động và tốc độ nhanh chóng đến đâu, song có khả năng nó không thể đáp ứng mục tiêu mà Tổng thống nêu ra là đạt sức chứa 30.000 người.

Căn cứ Hải quân Mỹ ở Vịnh Guantanamo hiện còn có một trung tâm cũ để giam người nhập cư, tách biệt với nhà tù khét tiếng dành cho các nghi phạm khủng bố quốc tế. Cơ sở này từng được sử dụng vài lần trong hàng chục năm qua, chủ yếu để giam người vượt biên từ Cuba và Haiti được tìm thấy trên biển.

Các cố vấn hàng đầu về nhập cư của Tổng thống Trump từng nói việc quản lý cơ sở giam người di cư ở Vịnh Guantanamo sẽ do ICE giám sát và dành riêng cho những người mà Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem mô tả là "tệ nhất trong những người tồi tệ".

Máy bay quân sự C-17 tại căn cứ Fort Bliss chuẩn bị đưa người nhập cư bất hợp pháp đến Guantanamo vào ngày 4/2. Ảnh: Bộ An ninh Nội địa Mỹ

Theo giới chức Lầu Năm Góc, chuyến bay đầu tiên chở hơn 10 người nhập cư bất hợp pháp thuộc diện "mối đe dọa cao" đã đến Guantanamo trong đêm 4/2.

Homan trong khi đó cho hay ông muốn Bộ Quốc phòng "tham gia nhiều" vào việc thực thi luật nhập cư.

Khi được hỏi ông nghĩ quốc hội sẽ cần phân bổ thêm bao nhiêu tiền để thực hiện đầy đủ các kế hoạch nhập cư của Tổng thống Trump, Homan nói rằng họ "đang tiến hành xử lý các con số ngay lúc này".

"Càng có nhiều tiền, chúng ta càng thành công. Nhiều tiền hơn cho phòng giam, nhiều tiền hơn cho các chiến dịch", ông nói.

Vũ Hoàng (Theo BBC, CNN, AFP, Reuters)